Đọc tập thơ ”nhớ, nắng nhiệt đới “ của Nhà thơ Nnguong
nắm tay nhau đi hết vòng quanh quẩn của nhân loại, không có mảnh đất nào như mảnh đất việt nam (một lịch sử của chiến chinh), nên đường đi cũng như lối về, dẫu đi đâu thì cũng chỉ
xuôi nguồn
cám ơn quê hương, bạn bè
và người tình
(Nnguong)
Con ngõ bước vào lâu đài thơ “nhớ, nắng nhiệt đới” của nhà thơ Nnguong là như thế . Tôi nhận được tập thơ thứ hai này thật đúng như một hạnh ngộ, ngôn ngữ mà Nnguong hay dùng , vì từ hồi nào tới giờ tôi vốn rất thích cái phong cách thơ của anh . Một phong cách rất …Nnguong từ ý thơ cho đến hình thức ngôn từ . “nhớ, nắng nhiệt đới” đến với tôi như một cơn mưa rào giữa mùa nắng hạn , mà đúng ra không chỉ là một cơn mưa rào đâu, mà là mưa dầm, mưa dai dẳng mưa dài như tháng năm, mưa không dứt . Mưa rớt những lời thơ lâm râm . Mưa rơi thơ trên ngàn nỗi nhớ , quay quắt , hắt hiu . Mưa rơi thơ trong tiềm thức lưu đầy của kẻ tha hương nhớ về quê cũ, nhớ về bè bạn, nhớ về người tình . Này hãy nghe cùng tôi tiếng gõ đều của những hạt nhớ xôn xao:
vũng tàu hai lượt đi, về
về hay đi cũng bề bề nhớ nhau
núi lớn, núi nhỏ hư hao
em gian truân phận, tôi lao đao đời
(vũng tàu: đi, về) .
Và :
nhớ ngày này hòn ngọc viễn đông
chỉ sớm chiều, mờ tăm mất bóng
lòng uất nghẹn, ta chẳng muốn sống
tổ quốc và danh dự lạc hồng
ngày hôm nay, những ngày sau nữa
mây - phủ - đầu - tổ - quốc - quấn - khăn - tang
hồn - tử - sĩ - giật - mình - ngẩng - dậy
dân - tộc – ta - lệ - ứa – ngàn – hàng
(ngày 30 tháng 4 …)
Vâng , trong hơn tám mươi bài thơ , Nnguong đã nhận chìm tôi trong nỗi nhớ mênh mông đó. Tôi quẩn quanh trong nỗi nhớ ấy mà chợt tự hỏi mình :”Nỗi nhớ này của riêng nhà thơ hay chính là nỗi nhớ của riêng tôi ?” . Đời bỗng trĩu nặng hơn nỗi buồn , nỗi buồn rất thơ, không ủy mị, không tiêu cực, không buông xuôi . Tôi có cảm tưởng như tâm hồn tôi đang bị những dòng thơ độc đáo của anh hòa tan , cùng anh chung một động mạch, tải những băn khoăn, ray rứt, đầy ắp về tâm thất, về mảnh đời mà mỗi người trong chúng ta đã một lần đánh rơi hay bỏ lại sau lưng từ lâu lắm , trên vùng chôn nhau cắt rốn , đã bị cưỡng bách rời xa . Nỗi rời xa nào mà không đau xót tận cùng : :
để sáng mùng một, đầu năm, trôi nổi
dật dờ như mây, vật vã như mưa
tận cõi hồn lúc nào cũng trĩu nặng
hình bóng quê nhà như di vật cổ, xưa
(xa, xứ mùa xuân)
Đấy ! Sáng mùng một đầu năm là giờ phút linh thiêng nhất của một năm . Nnguong thức dậy đã se thắt cõi lòng gởi hồn về tận xa xăm như vừa trải qua một giấc mơ buồn trong đêm trừ tịch . Hay là : như một lời di chúc nhắn nhủ cùng em :
rồi tôi đi, chỉ biết gởi nỗi nhớ ở lại
nhờ em gìn, giữ cho đến cuối con đường
mai mốt có dịp sẽ về cùng cát, bụi
biết có còn gặp lại để ôn chuyện yêu, thương
(bài thơ riêng cho vũng tàu…)
“gởi nỗi nhớ ở lại “. Nghe man mác, như trìu tượng . Với ngôn ngữ của thơ ,” nỗi nhớ” phải chăng đó là quê hương mến yêu, nơi, được sinh ra .? Phải chăng đó là bè bạn những ngày khôn lớn ? Phải chăng đó là người tình ở tuổi chớm yêu ?….. Gởi lại em tất cả, gìn và giữ để mong có một ngày gặp lại cùng nhau kể chuyện trùng phùng . Biết bao nhiêu là cảm xúc nhỉ , khi trong tim giọt nhớ căng mủ trên từng bước lưu đày biệt xứ, chợt vỡ oà một sớm mai hạnh ngộ .
Rồi như một tiếng thở dài cùng bè bạn :
bạn bè chỉ dăm mạng
ngày xưa áo thư sinh
giờ già câng già cấc
lại vợ con linh tinh
(bạn bè)
“giờ già câng già cấc” Ôi ngôn từ dân gỉa mà Nnguong dùng trong thơ sao nó lại hay đến thế . Người ta không tìm thấy trong thơ Anh những từ ngữ bác học, cao siêu, khách saó , ấy thế mà thơ anh lại chuyên chở cả những tri thức sâu thẳm của con người , của cuộc đời :
những ngày mưa gío hư hao
lá vàng rơi rụng lao xao nỗi buồn
rưng rưng cầm lấy nỗi buồn
nhìn ngày tháng cũ bạc hơn tóc mình
(những ngày mưa)
Không biết phải viết cỡ bao nhiêu trang giấy để nói hết những cái hay, cái đẹp, trong “nhớ, nắng nhiệt đới” . Mỗi bài thơ như một bản nhạc với âm điệu tuyệt vời . Mỗi bài thơ như một bức danh hoạ mà những đường nét chấm phá rất của riêng . Những bài thơ được viết đa phần rất phóng túng không theo một niêm luật nào . Nói như thể không có nghĩa là chối bỏ cái “gọt dũa” trong từng ý thơ và trong từng dấu chấm , phẩy .Thơ của Nnguong theo tôi một phần hay cũng là nhờ những dấu chấm, phết lạ lùng . Làm âm điệu của bài thơ nghèn nghẹn, ngập ngừng , lừng khừng . Không biết con người anh có …lừng khừng như thế không ?. Nếu có thì ôi đúng là dễ yêu biết chừng nào . Cũng như người ta đông đảo cũng đã từng yêu cái phong thái …điên điên của Búi Giáng .
Một thí dụ của dấu ngắt chữ, ngắt câu :
em, bên kia: triền dốc hạnh phúc
bên này điều mật khải ngày, đêm
bảo rằng : hạnh ngộ của trời, đất
chỉ là mưa, nắng nỗi khát, thèm
(mùa xuân hạnh ngộ là hai điều khác biệt …)
Xin đọc cùng tôi những vần lục bát lạ, điêu luyện và hay tuyệt vời ( dù Nnguong rất ít viết thể thơ này ) :
cuối năm nắng ghé hiên hè
hỏi thăm con én có về, ghé thăm
đất, trời ù lì, lạnh căm
em, và biển đã xa xăm thuở nào
cuối năm nắng đậu hàng rào
ngóng mai hàng xóm xôn xao hiên người
mây lao đao nhớ nụ cười
trăng giang hồ cũng bồi hồi khuya xưa
nơi em ở xuân về chưa ?
mùa đông-tôi vẫn đong đưa nắng buồn
(nắng cuối năm – Nng)
Làm sao nói cho hết được cái khắc khoải sâu thẳm tận cùng trong thơ Nnguong . Nh ư anh nói :” … đến khi mình hạnh ngộ thì đã là trăm con trên núi dưới biển; thế giới đang đồng hoá ta , hay ta đang rã tan trong nhân loại “ xuôi nguồn – Nng)
tháng tư nào : em, tôi vào huyền sử
cùng đồng bào, ta lạc bước lang thang
dân Do Thái đã về miền Đất Hứa
tộc Lạc Hồng sao chưa hết lưu vong
(tháng tư-tôi)
Thôi , tôi xin như một lần, đã cảm xúc tập thơ đầu tay của anh qua “ bài thơ tình của thằng trí thức nửa mùa “. Trong tập thơ này tôi xin được giới thiệu cùng người đọc yêu thơ bài “quê hương người tình “
chỉ một dấu hiệu nhỏ như ngón chân ngọc khẽ nhúc
nhích khều vạt nắng mặt trời đang bám trên thân thể
lưu đầy cũng làm tôi nhớ quê nhà
cà mau,
chưa lần nào tôi biết,
từ những trang sách, vở
quê hương,
có bao giờ tôi đi hết
chỉ một dấu hiệu nhỏ như chiếc răng khểnh trốn tránh
hạnh ngộ sau làn môi căng mộng thanh xuân cũng làm
tôi nhớ quê nhà
quảng trị,
có bao giờ tôi ghé lại,
trên quãng đường hoạn lạc
quê hương,
có bao giờ tôi đi hết
chỉ một dấu hiệu nhỏ như giọng nói thủ thỉ nhọc nhằn
thoát ra từ bầu ngực căng cứng cảm giác yêu đương
cũng làm tôi nhớ quê nhà
tuy hoà
có bao giờ tôi đến đó
trên khoảng đời hoa niên lêu lổng
quê hương
có bao giờ tôi đi hết
chỉ một dấu hiệu nhỏ như sự nhột nhạt nổi gai ốc trên
chiếc gáy trắng nõn cũng làm tôi nhớ quê nhà
hà nội
có bao giờ tôi ra thăm
trên tháng ngày tình tự
quê hương
có bao giờ tôi đi hết
như hôm nay
một lần
tôi đang từng bước dọ dẫm trên từng nấc thịt da của
người tình, bắt đầu từ ngón chân cà mau lên đến chiếc
gáy hà nội
quê hương, có bao giờ tôi biết
(Nnguong)
Một sự so sánh quái lạ nhưng đẹp làm sao . Tôi cứ tủm tỉm cười hoài : thật tuyệt , khi hình dung ra quê hương ta hình chữ S, trải dài từ Bắc chí Nam như người tình đang nằm cong khoe thân ngà ngọc .Nnguong đang tưởng tượng : Ngón chân người tình là dải đất Cá Mau đang đùa cùng vạt nắng mặt trời . Bầu ngực căng phồng cảm giác yêu đương là Tuy Hoà và chiếc gáy nõn nà gợi cảm là Hà Nội . Ôi một sự so sánh tuyệt vời , và độc đáo . Người tình bao giờ cũng là một con người hoàn hảo tuyệt vời . (nếu so sánh với người vợ hay chồng), luôn cho ta những rung động, yêu thương , luôn cho ta sự ấm áp và niềm hạnh phúc không cùng . Và với Nng quê hương là như thế . Quê hương cao qúi và đẹp biết bao trong thơ anh .
Điệp khúc : “quê hương ,
Có bao giờ tôi đi hết “
mà anh luôn nhắc lại sau một đoạn thơ phải chăng anh muốn nhấn mạnh rằng : “Đẹp vô cùng Tổ Quốc ta ơi “Và trong suốt cuộc đời ta, ta cũng chưa hiểu hết được sự đùm bọc yêu thương trong nghĩa đồng bào bên luỹ tre xanh, bên hàng dậu dâm bụt, hay ẩn hiện dưới mỗi gốc đa đầu làng . Dù có biết bao nơi ta chưa hề lui tới, ta chưa hề biết mặt mà ta vẫn cảm nhận được sự yêu thương như ta từng ôm ấp, dọ dẫm yêu thương trên nấc da thịt của người tình .
Nói tóm lại “nhớ, nắng nhiệt đới “ khác với “riêng hồn tôi hạn hẹp một tình yêu”. Trong tập thơ đầu chủ đề nói lên một tình yêu rực cháy, nóng bỏng . Tập thơ thứ hai này Anh nói về nỗi nhớ Quê hương , bạn bè và người tình . Nỗi nhớ nào mà chả làm mình buồn . Đọc tập thơ này của anh , nỗi nhớ trong tôi cũng bùng lên chất ngất trong lòng , buồn tôi cao như núi, hoài niệm dài như sông . Tôi theo anh nhớ về …mênh mông .
Ôi ,… Đó cũng là tâm sự chung của người Việt xa quê, tạm trú trên xứ người . Lấn cấn mơ một ngày về hạnh ngộ . Hạnh ngộ nơi xưa, bạn hiền và em, người tình một thuở .
Ngày 28/4/2005
Phôi Pha (Lê Du Miên)