Phuong cau hoang

Giai thoại chữ nghĩa, Mỗi tuần 1 truyện kể
Ai Hoa
i3 Processor
Posts: 238
Joined: 01 Oct 2007 23:45

Phuong cau hoang

Postby Ai Hoa » 27 Jul 2005 08:22

PHƯỢNG CẦU HOÀNG

Người đã mong nghe chuyện tích xưa
Thì tôi xin kể trước giao thừa
Chuyện chàng Tư Mã Tương Như đó
Để khỏi băn khoăn dạ sớm trưa

Tương Như quê ở đất Thành Đô
Nức tiếng đàn hay khắp hải hồ
Tay ngọc đưa lần trên phím nguyệt
Người người ngây ngất cõi hư vô

Chàng ở Thành Đô đã chán rồi
Thơ đàn một túi dạo xa chơi
Ngược xuôi bốn bể mong tìm gặp
Quốc sắc giai nhân đẹp tuyệt vời

Rồi một hôm nào bước lãng du
Thấy nàng con gái thật hiền nhu
Má đào mày liễu hoa ghen thắm
Đứng ngắm hoàng hôn nhạt nắng thu

Chàng mới lân la bước tới gần
Hỏi thăm tên họ Trác Văn Quân
(Không phải Chiêu Quân sang cống Rợ
Vì tên hoạ sĩ hại giai nhân )

Văn Quân nàng ở chốn danh gia
Lễ giáo nho phong quen nếp nhà
Tứ đức tam tòng luôn vẹn giữ
Thờ chồng hết mực chẳng điêu ngoa

Tạo hoá gây chi cảnh bất bình
Hoạ tai xảy đến thật thình lình
Trượng phu lạc bước miền tiên cảnh
Để lại cô đơn một bóng hình

Xuân đến hè sang thu lại đông
Văn Quân vẫn thủ tiết cùng chồng
"Quạt mồ" gương cũ không màng đến
Một tấm lòng son vẹn thuỷ chung

Tương Như trong dạ thấy thêm thương
Thầm tiếc thay cho đoá hải dường
Tiếng bướm lời ong nàng cự tuyệt
Chẳng ưng liễu ngõ với hoa tường

Chàng lại buồn tình nắn phím loan
Đàn vang lên khúc "Phượng cầu Hoàng" (*)
Âm thanh nức nở như ai oán
Tiếng nhạc nghe rồi dạ nát tan

Cầm lòng chẳng đặng giữa đêm khuya
Giấy rách không mong giữ lấy lề
Bóng chiếc từ nay xin giã biệt
Văn Quân lén trốn theo tình si

Tôi thấy nàng đang hiu quạnh quá
Chợt thầm ao ước làm Tương Như
Có tài gảy khúc đàn tinh diệu
Để khiến cho người phải ngẩn ngơ !

Ái Hoa

(*) chim phượng trống kêu gào gọi chim phượng mái
Last edited by Ai Hoa on 28 Jul 2005 03:59, edited 2 times in total.

Quỳnh Hương
Pentium 4
Posts: 815
Joined: 01 Oct 2007 17:29

Postby Quỳnh Hương » 27 Jul 2005 08:26

Chuyện Tình Thôi Hộ

Ngày xưa giữa tiết Thanh Minh
Có chàng Thôi Hộ một mình dạo chơi
Hoa đào khoe sắc bên trời
Nắng trưa khát nước gõ nơi cổng nhà

Một người thôn nữ bước ra
Mục mi thanh tú đậm đà có duyên
Ly nước mát, cảnh thần tiên
Người đâu kín đáo dịu hiền làm sao

Thanh minh lại hội hoa đào
Chàng Thôi trở lại ghé vào chốn xưa
Cổng nhà đóng, chẳng ai thưa
Nhớ nhung đào diện đề thơ mơ màng

Bài thơ chấn động tim nàng
Chân trời góc bể biết chàng ở đâu
Một lời đã thấu tim nhau
Tương tư thiếu nữ dạ sầu héo hon

Nhớ nhung chết mỏi chết mòn
Tội nàng con gái còn son qua đời
Nỗi đau thấu đến lòng trời
Chàng Thôi tìm đến rối bời ruột gan

Lệ rơi đau xót non ngàn
Biển sông sóng dội gió tràn gọi nhau
Nàng hồi tỉnh, chàng ngừng đau
Cầm tay cười nói xiết bao nỗi mừng

Trên đời mấy kẻ tình chung
Duyên thơ kỳ ngộ vui mừng sánh đôi
Hoa đào khoe sắc bên trời
Mỗi năm mỗi nở cho đời đẹp tươi

Nguyên Đỗ


Dựa theo tích Thôi Hộ


Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông:
Bản sự thi: Thôi Hộ đời Đường nhân tiết thanh minh một mình đi chơi về phía nam đô thành, thấy một ấp trại chung quanh đầy hoa đào. Thôi Hộ gõ cửa xin nước uống, một người con gái mở cổng, hỏi tên họ rồi bưng nước đến, người con gái sắc đẹp đậm đà, duyên dáng, tình ý, , dịu dàng kín đáo. Năm sau, cũng vào tiết Thanh minh, Thôi Hộ lại đến tìm người cũ thì cửa đóng then cài, nhân đó mới đề lên cánh cửa bên trái một bài thơ.

Khứ niên kim nhật thử môn trung.
Nhân diện đào hoa tương ánh hồng.
Nhân diện bất tri hà xứ khứ.
Đào hoa y cựu tiếu đông phong.

(Năm ngoái, hôm nay tại cổng này, mặt người và hoa đào màu hồng ánh lẫn nhau. (nay) mặt người không biết đi ở chốn nào (chỉ còn) hoa đào vẫn cười với gió đông như cũ).

Người con gái xem thơ, nhớ thương rồi ốm chết. Chợt thôi Hộ đến, nghe tiếng khóc bèn chạy vào ôm thây mà khóc. Người con gái bỗng hồi tỉnh rồi sống lại. ông bố bèn đem cô gái gã cho Thôi Hộ. (Tình sử).

Cũng từ điển này, người ta thường ví mặt người con gái đẹp với hoa đào.

Ai Hoa
i3 Processor
Posts: 238
Joined: 01 Oct 2007 23:45

Postby Ai Hoa » 27 Jul 2005 09:00

Hoa Ðào Năm Ngoái
*** Ninh Thượng ***


"Trước sau nào thấy bóng người,
Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông."


Ngữ tình vương vấn. Tâm cảnh xao động. Mối tương dữ sâu sắc giữa thiên nhân trong lần Kim Trọng trở lại vườn Thúy tìm Kiều. Người xưa vắng bóng, chỉ thấy cảnh cũ hoa đào cười trước gió đông ngày xuân. Ðó cũng chính là cảnh của Thôi Hộ trong bài thơ dưới đây.

Nguyên âm:


Ðề tích sở kiến xứ

Khứ niên kim nhật thử môn trung,
Nhân diện đào hoa tương ánh hồng.
Nhân diện bất tri hà xứ khứ,
Ðào hoa y cựu tiếu đông phong.*

(Thôi Hộ)


* Có bản chép là:

"Nhân diện chí kim hà xứ khứ
Ðào hoa y cựu tiếu xuân phong
"

Dịch:

Ðề nơi trước gặp gỡ

Cửa đây năm ngoái ngày này
Hoa đào cùng với mặt ai ửng hồng.
Mặt người giờ biết đâu không
Hoa đào còn đó gió đông vẫn cười.

(Ninh Thượng)

Ðề nơi trưóc đã thấy

Năm ngoái, ngày này, dưới cánh song,
Hoa đào ánh má, mặt ai hồng.
Mặt ai nay biết tìm đâu thấy,
Chỉ thấy hoa cười trước gió đông.

(Ðỗ Bằng Ðoàn & Bùi Khánh Ðản)


Hoa cười gió đông, một ngữ cảnh soi tỏ vũ trụ tâm linh, phản chiếu toàn vẹn nội tâm chủ thể, một tâm tư hụt hẫng của Thôi Hộ không gặp lại được người đẹp nơi Ðào viên chốn cũ năm ngoái.

Ðào viên đây chính là đào nguyên dành riêng cho Thôi Hộ. Hoa đào cười cợt cái tính nhút nhát của người thơ và cũng là cười chế nhạo sự bẽ bàng của người thơ không gặp được giai nhân. Hoa đào tưởng chừng không tàn, vẫn tồn tại từ năm ngoái đến nay để cười cợt cùng gió đông. Ðó chính là cái tâm ảnh của một bóng hình giai nhân vĩnh cửu trong hồn kẻ đang yêu và không gian tâm lý ở đây khác hẳn với không gian đào nguyên chốn Thiên thai khi Lưu Nguyễn lạc lối:


Thảo thụ tổng phi tiền độ sắc,
Yên hà bất tự vãng niên xuân

(Tái đáo Thiên thai-Tào Ðường)

(Cỏ cây hoàn toàn không có sắc mầu độ trước,
Mây khói chẳng giống mùa xuân cũ)


Cảnh xuân phảng phất hồn người không lãnh đạm thờ ơ như trong thơ Sầm Tham:

Ðình thụ bất tri nhân khứ tận,
Xuân lai hoàn phát cựu thời hoa
(Sơn phòng xuân sự)

(Cây trong sân không biết là mọi người đã ra đi,
Xuân sang vẫn nở những đóa hoa ngày cũ)


Bài thơ là một tuyệt bút của Thôi Hộ, và được hình thành ghi đậm nét mối lương duyên tuyệt vời của nhà thơ.

Ai Hoa
i3 Processor
Posts: 238
Joined: 01 Oct 2007 23:45

Postby Ai Hoa » 28 Jul 2005 04:01

CỐI NGỌC LAM KIỀU

Chốn Trường An có chàng sĩ tử
Đã bao ngày nấu sử sôi kinh
Cầu mong bảng hổ đề danh
Mẹ cha rạng mặt phận mình ấm thân

Xảy nghe hội phong vân chúa mở
Bao anh tài hăm hở về đây
Mộng thành nhẹ bước thang mây
Bõ công đèn sách tháng ngày lao đao

Trời trêu kẻ tài cao lận đận
Chữ "học tài thi phận" đành mang
Tên chàng sĩ tử - Bùi Hàng
Nào đâu thấy ở bảng vàng hồng ân

Buồn thi hỏng bước chân phiêu lãng
Đi lang thang chẳng bạn chẳng bè
Chập chờn say tỉnh giấc mê
Gặp nàng tiên nữ cận kề trao thơ

Thơ rằng:

"Nhất ẩm quỳnh tương bách cảm sinh
Nguyên sương đảo tận kiến Vân Anh
Lam Kiều tiện thị thần tiên quật
Hà tất khi khu thướng ngọc kinh "

Tạm dịch:

"Một nhắp rượu quỳnh trăm mối sinh
Thuốc sương tán hết thấy Vân Anh
Cầu Lam chính chỗ thần tiên ở
Vất vả làm gì chốn đế kinh?"

Lời bí hiểm mập mờ khó hiểu
Dạ đắng cay lừa liệu dần nguôi
Giang hồ dấn bước ngược xuôi
Vịnh thơ ngắm cảnh đùa vui thoả lòng

Bước du tử dòng sông ngăn lối
Cầu bắc ngang tên gọi Lam Kiều
Bùi Hàng miệng khát chân xiêu
Ghé vào quán lá đìu hiu bên cầu

Bà chủ quán bạc màu tóc trắng
Ngồi lui cui quạt sẵn lò than
Bóng hoa thấp thoáng trong màn
Tiếng tơ réo rắt phím loan não nùng

Lòng ngơ ngẩn chân không đành bước
Dáng đào yêu, tha thướt mẫu đơn
Xuân dung mai kém liễu hờn
Tay ngà chuốc chén trà trơn cũng tình

Duyên kỳ ngộ ba sinh hương lửa
Cậy mối dong lời hứa cầu thân
Mẹ già không chút ngại ngần
Chỉ xin một vật tế phần gia tiên

Chày cối ngọc làm duyên sính lễ
Miếng trầu cau theo lệ nghinh hôn
Dẫu chàng dạ có bồn chồn
Phòng khuê nàng đợi mỏi mòn ngày đêm

Băng vạn dặm đi tìm bảo vật
Vượt ngàn non quyết đạt kỳ công
Đèo cao hố thẳm chập chùng
Gian nan nào sá tới vùng động tiên

Đồng cảm với mối duyên đôi trẻ
Cối chày tiên ban kẻ tình si
Đem về tròn vẹn lễ nghi
Vân Anh xiêm áo vu quy theo chồng

Sẵn cối ngọc chung lòng giã thuốc
Vị nguyên sương quế phục trầm hương
Ba năm ròng rã nắng sương
Kim đan một lọ âm dương luyện thành

Đôi bóng hạc trời xanh sa xuống
Chở hai người về chốn Bồng lai
Công danh gác bỏ ngoài tai
Quỳnh môn, Kim khuyết sánh vai vui vầy!

AH

Quỳnh Hương
Pentium 4
Posts: 815
Joined: 01 Oct 2007 17:29

Postby Quỳnh Hương » 28 Jul 2005 04:23

Bạn Cầm Thi

Bá Nha xưa gặp Tử Kỳ
Tiếng đàn hiểu thấu tâm tri nỗi lòng
Non cao, nước chảy, tình chung
Tri âm mấy kẻ, ghi lòng tạ ơn

Tiếng đàn ai oán như hờn
Tri âm đã chết thôi đờn cũng câm
Hiểu nhau qua tiếng cổ cầm
Bạn, ta lặng lẽ âm thầm vì thơ

Nước non trăng gió mộng mơ
Thành đôi bạn quí chẳng ngờ phải không
Hiểu nhau vì một tấm lòng
Cao sơn lưu thủy, mênh mông cuộc đời

Vì thơ, hồn thả ra khơi
Theo mây phiêu lãng bên trời trăng sao
Theo từng cơn gió dạt dào
Theo mưa, theo nắng, biển gào, tuyết sa

Tử Kỳ cùng với Bá Nha
Ngày nay có bạn có ta khác gì
Bạn vàng đôi chữ cầm thi
Đàn thơ vang mãi cũng vì tri âm

Nguyên Đỗ


Ghi chú điển tích:


Nước non :

* Bởi chữ "Cao sơn lưu thủy" chỉ tiếng đàn hay của người tri kỷ,
tiếng đàn có bạn tri âm thưởng thức.

Lã Thị Xuân Thu: Bá Nha người thời Xuân Thu là người giỏi đàn,
gặp và chơi thân với Chung Tử Kỳ là người sành nghe đàn.
Một hôm, Bá Nha đánh đàn, Tử Kỳ ngồi nghe. Khi Bá Nha nghĩ đến
chốn non cao (cao sơn), Tử Kỳ bảo: "Thiện tại hồ cổ cầm,
ngụy ngụy hồ nhược Thái sơn." (Đánh đàn giỏi làm sao!
vòi vọi cao thay như núi Thái). Một lát sau, Bá Nha lại nghĩ đến
chổ nước chảy (lưu thủy), Tử Kỳ lại nói: Thiện tại hồ cổ cầm,
đãng đãng hồ nhược lưu thủy." (Đánh đàn sành biết mấy,
mênh mông thay như nước chảy.). Đến khi Tử Kỳ chết,
Bá Nha đập đàn không gẩy nửa vì cho rằng đời không ai
hiểu được tiếng đàn của mình.

Trong thơ Kiều của thi hào Nguyễn Du:

Nước non luống những lắng tai Chung Kỳ.

Bá Nha, Tử Kỳ: Hai người bạn tri âm thời Xuân Thu.

Nguyên Đỗ

Ai Hoa
i3 Processor
Posts: 238
Joined: 01 Oct 2007 23:45

Postby Ai Hoa » 03 Aug 2005 04:47

LAM ĐIỀN CHƯỞNG NGỌC

Thương hải nguyệt minh châu hữu lệ
Lam điền nhật noãn ngọc sinh yên
(Lý Thương Ẩn)


Nhà họ Dương vào thời Đường thịnh
Dạ khoan hoà tâm tính thuần lương
Thấy người đói rét thì thương
Giúp nhau chẳng ngại cơm nhường áo chia

Cứu kẻ khó không nề quen lạ
Kết tình thân nào sá hèn sang
Người ta lỡ bước giữa đàng
Gạo tiền chu cấp đâu màng báo ân

Tiếng nhân nghĩa vang rần khắp phủ
Điều miệng tai vẫn cứ lan truyền
Chắc là thất đức tổ tiên
Tuổi trên sáu chục con hiền chưa sinh

Đã cầu hết chùa đình miếu mạo
Lại mời bao thánh đạo thần y
Thuốc thang tẩm vị bổ tỳ
Âm dương thuỷ hoả nguyệt kỳ đủ phương

Tội bất hiếu vẫn thường lo nghĩ
Ước con thơ hủ hỉ tuổi già
Dù cho đánh đổi toàn gia
Ruộng vườn tiền của chẳng qua vật ngoài

Tâm thành khẩn đất trời cũng chứng
Dương phu nhân chuyển bụng hoài thai
Lửa than chín tháng mười ngày
Sinh ra công tử mặt mày khôi ngô

Vui chưa trọn buồn vô tới ngõ
Con còn thơ mẹ bỏ lên tiên
Lòng cha trĩu nặng ưu phiền
Phong hàn nhuốm phải bạc tiền tốn hao

Phút lâm chung gọi vào trăn trối
Rằng: "Cha đây ôm nỗi băn khoăn
Bá Ung con gắng chuyên cần
Luôn luôn phải giữ đức nhân làm đầu

Việc thứ nữa là câu duyên nợ
Cùng Từ Công cũng chỗ danh môn
Hai đàng chỉ phúc giao hôn
Đợi cho đôi trẻ lớn khôn kết tình

Dẫu nguy biến giữ mình trọn vẹn
Khi hiển vinh gìn tiếng thẳng ngay
Thọ ơn đền đáp có ngày
Một lòng chung thuỷ chớ bày gian ngoa"

Thương cha khóc lệ đà khô cạn
Làm ma chay của bán lần hồi
Dại khờ thân trẻ mồ côi
Nhà đem cầm cố nợ đòi tứ tung

Thân nhỏ yếu làm công thuê mướn
Xóm giềng thương vay mượn giúp nhau
Mười năm thắm thoát trôi mau
Bá Ung tuổi đã bước vào thanh xuân

Hôm tế lễ mộ phần phụ mẫu
Nhớ sinh thành nát ngấu ruột gan
Lời cha dặn, dạ con mang
Sắm sanh khăn gói lên đàng tìm duyên


Ái Hoa

Ai Hoa
i3 Processor
Posts: 238
Joined: 01 Oct 2007 23:45

Postby Ai Hoa » 08 Aug 2005 07:21

Lam Điền chưởng ngọc (tt)

Đi mấy bữa bạc tiền sắp cạn
Dám đâu vào hàng quán nghỉ ngơi
Cồn cào bụng đói ruột sôi
Giữa đường thất thểu dựa ngồi gốc cây

Chợt bỗng thấy hương bay ngào ngạt
Bước trang đài thanh thoát xiêm y
Đan thần, phượng mục, tàm mi
Chẳng nhường Tây Tử, cũng bì Hạ Cơ

Rằng: "Duyên trái tình cờ gặp gỡ
Giúp người đang bước lỡ thân cùng
Tiền xin nhận chút tiêu dùng
Tạo lành quả phúc hưởng chung vật trời"

Bá Ung vội lựa lời thoái thác:
"Phải đâu người lưu lạc lang thang
Di ngôn kẻ ở suối vàng
Ngày đêm canh cánh nặng mang bên lòng

Đi tìm chỗ Từ công trấn nhậm
Sợi tơ hồng se thắm lương duyên
Cùng nhau chỉ thắt hương nguyền
Trăm năm đạo trọng vẹn tuyền phu thê"

Nàng mới hỏi: "Chưa hề khắc gặp
Biết người ta cao thấp dường bao
Dung nhan đẹp xấu thể nào
Dữ hiền tâm tính, nghèo giàu gia cang ?"

Chàng đáp lại: "Chẳng màng ngoại diện
Rủi hay may là chuyện đời thường
Miễn mình ăn ở hiền lương
Thảo ngay trời đất cũng thương lọ người "

Nàng nghe nói thêm tươi nét ngọc
Mặt hoa như trăng mọc đêm rằm
Bá Ung thoáng chút động tâm
Dẫu trơ gan đá, khó cầm lòng son

Rằng: "Từ phủ không còn xa mấy
Thẳng lối này sẽ thấy không lâu
Bây giờ giã biệt cùng nhau
Nếu như duyên phận ngày sau tương phùng"

Nàng theo đám tuỳ tùng đi khuất
Mùi hương nồng vương vất đâu đây
Ngẩn ngơ nhìn dấu cỏ cây
Phải chăng tiên khách lá lay cợt đùa ...

Ái Hoa

Ai Hoa
i3 Processor
Posts: 238
Joined: 01 Oct 2007 23:45

Postby Ai Hoa » 10 Aug 2005 06:59

Lam Điền chưởng ngọc (tt)

Hài cỏ nát bước vừa tới phủ
Cổng tường cao che đủ trong dinh
Bá Ung chào gã gia đinh
Tỏ tường tên họ nhờ trình Từ Công

Công quát bảo: "Cái dòng hạ tiện
Trước mặt ta bày chuyện dối gian
Thói thường chúng thấy người sang
Bắt quàng làm họ tính toan gạt lường"

Chàng rằng: "Quả họ Dương ngày trước
Cùng với ngài đính ước thâm giao
Đôi đàng tín vật đổi trao
Rành rành thủ bút lẽ nào sai ngoa ?"

So tín vật lý đà cạn lý
Nhìn hàn y thân chỉ buồn thân
Từ Công ngẫm nghĩ xa gần
Chớ nên già néo kẻo lần đứt dây

Bèn dịu giọng: "Nếu rày thật dạ
Thốt một lời tứ mã nan truy
Nhà ta danh giá kinh kỳ
Hôn nhân phải đúng lễ nghi mới thành

Tình cố cựu không đành làm khó
Nghĩa kim bằng chẳng có đòi cao
Đâu cần bạc nén vàng thau
Trâu bò dê lợn tốn hao ích gì

Đồ tế nhuyễn tuỳ nghi sắm sửa
Việc mối mai chọn lựa kỹ càng
Dẫu rằng chẳng nệ hèn sang
Từ xưa phong tục gia đàng phải theo

Gấm Nàng Ban dệt treo trăm tấm
Ngọc Biện Hoà mài sắm mười viên
Ba ngày đem tới dinh tiền
Làm quà sính lễ đẹp duyên Châu Trần"


Ái Hoa


Return to “Truyện Xưa Tích Cũ - Histoires Anciennes”

Who is online

Users browsing this forum: No registered users and 3 guests