Tình Nước Hồ Thu ... ? Tiêu Nương

[nmchau]

06-10-02

Tình em soi nước hồ thu,
Ðôi khi cũng muốn phiêu du phương trời.
Ngại khi một cánh sao rơi,
Gương hồ tan vỡ tận nơi đáy lòng!.

TIÊU NƯƠNG



Chuyến về nguồn cuối năm 1999, sau hơn nửa thế kỷ xa vắng, Thúy và Trường trở lại con đường tình duyên 'thủa ban đàu' ở một tỉnh nhỏ ven duyên, gần biên thùy Việt Trung ...Nhớ lại cuộc đời tình duyên từ ngày xa xưa ấy, cuộc cách mạng phong tục , tự do chọn lọc người bạn đường đời, chống đối lệ xưa, đặt đâu ngồi đấy, mà Thúy, Trường đã làm trong thời gian hoàn toàn bảo thủ ấy...Chỉ là một chuyện riêng không quan trọng, nhưng cũng là của một nhân chứng thời đã qua, với bao giai đoạn lịch sử đổi thay. Thân yêu tặng các em gái của thế hệ sinh sau...và tất cả các lứa đôi không mỏi cánh chung bay trên đường hạnh phúc...qua thử thách và khói lửa bạo tàn và các em các cháu trong mạng lưới van chương tín điện....



Tiếp tân duyên số . 1940



Thúy, cô giáo mới ra trường, về miền duyên hải này được hai năm thì gây dư luận nổi sôi ở cái tỉnh nhỏ (1) nước trong gạo trắng ấy mà dân chúng, hiền hoà hạnh phúc, chưa quen với những đổi mới thông thường. Họ nghĩ cô giáo quá tự nhiên, thời trang Cát Tường, bao tay trắng, đeo ví, mũ cói, khăn san phất phới, trên chiếc xe dạp ''đầm''xanh cẩm thạch, đôi bánh trắng phau, đôi lưới che xiêm áo óng ánh mầu mạ non, qua đường phố cùng với mấy bạn trai... Thực chướng mắt !, các bà mẹ nói vậy, mà các thiếu nữ kín cổng cao tường, cấm cung chờ ai, cũng nghĩ thế ! Cho nên mỗi khi Thúy qua đường trên con ngựa sắt ấy, các nàng gửi Thúy một liếc nhìn sắc bén, khinh rẻ, phản đối. Thúy vẫn tiếp tục, tự do, làm cái ''tiểu cách mạng phong tục, tập quán'' ấy ở tỉnh nhỏ này, nơi mọi người ngủ lịm bất chấp thời sự quan trọng đang tiếp diễn : Ðệ nhị thế giới chiến tranh từ mấy tháng rồI . (Coi truyện Con Hợi cắt tai. TN 1995)

Các bạn trai phần đông bằng lòng cái gàn dở của Thúy : muốn thành người mới trong ý thức, trong hành động thì phải thay đổi hình thức trước đã. Một quan niệm nhân sinh vui chơi mà thôi, vì thú thực, Thúy thích xiêm y diện đẹp từ thủa tóc thề ...còn chuyện ý thức hệ tân sinh chính trị hay xã hội cũng thế thôi, hồi sau phân giải !



Thúy mải mê ở tỉnh lỵ bé nhỏ nên thơ ấy... một thị trấn chỉ biết vui sống nhẹ nhàng trong một hạnh phúc thái bình nào, không biết, vì thời gian hay không gian chẳng ảnh hưởng của chiến sự thế giới đang lan tràn khốc liệt. Tỉnh lỵ thương yêu ấy vẫn sống đều theo nhịp sáng chiều của ba tiếng còi tầu thủy, cặp bến thay nhau....Ba con tầu thủy thơ mộng ấy là phương tiện liên lạc với bên ngoài cho nên ai nấy cứ đến giờ là lắng tai chờ : tiếng còi dài trầm trầm của chiếc Quảng Ðông, tiếng cao cao của tầu Thơ, và tiếng thỉnh thoảng như ho khàn của chiếc Giao Chỉ. Quảng Ðông của Trung Hoa, Tàu thơ của Pháp và Giao chỉ của chủ thuyền việt nam ,họ Bạch, nổi danh một thời. Trong tâm trạng ấy , Thúy gập người bạn đường đời, một cách bất thường.



Bữa cơm tân niên ấy, Thúy tổ chức thường lệ hàng năm. Tuyên Hảo, người làm của gia-đình, mẹ cho theo Thúy, như chị lớn trông em gái. Chị Hảo cùng Thúy đã sửa soạn tinh tươm dạ tiệc theo lối pháp, có thực đơn, có bầy bàn chu đáo . Mỗi bên bàn bốn bạn trai, Thúy ngồi đàu bàn, ngôi chủ nhà. Tuyên Hảo không mách gia đình Thúy tiếp toàn bạn trai, phần nhiều hơn tuổi Thúy . Tuyên Hảo đồng ý cho Thúy áp dụng ''chiến thuật an toàn trong đám đông'' . Ðúng thế. Trong số đó có mấy chàng định tâm ''hạ'' thành trì Thúy, bằng chiến thuật ''khoa trương thanh thế'' nào là dòng dõi thế gia, nào là giầu có từ mấy đời, nào là chưa bao giờ có vợ, còn chờ ''trái tim em gái'', một anh chàng dịch từ pháp ngữ (attendre l'âme soeur!) , nào là...nào là....nhưng không ai có dịp thi thố tài năng, Thúy chưa bao giờ tiếp riêng ai tại tư gia . Tuyên Hảo dọa : Khi nào em tiếp riêng một người là nguy hiểm đến với em đó ! chị không ở đời với em để canh phòng, bảo vệ đâu ! Khi ấy , mới ra trường, mười bẩy, mười tám, trí óc nặng chĩu lý tưởng phương tây, ngây thơ, quan trọng hướng vào nghề nghiệp, còn việc lập gia đình là chuyện không nghĩ đến. Quả là thời gian sung sướng vui chơi. Cha mẹ cho tự do dù chưa thành niên ( hồi đó hai mươi mốt ) với điều kiện sau vài năm thực tập, phải trở lại dạy tiếng Pháp trong các trường Trung Hoa . Bố thường nhắc cỗi rễ trung Hoa khi Thúy còn nhỏ, lễ phép nghe, nhưng Thúy luôn quên, cố tình quên, hay tự nhiên quên, không biết?, chưa có dịp nào phân tích . Từ bé đến lớn chưa đến trường trung hoa nào, trái lại từ vỡ lòng đến tốt nghiệp nữ học Ðồng Khánh, đều vui sống giữa chúng bạn Việt Nam, Thúy quên tiếng mẹ đẻ rồi Thúy là cô gái việt nam vẹn toàn ... Thúy nghĩ thế ! Có những áo dài Thượng Hải mẹ may cho, nhưng Thúy chưa hề mặc, Thúy mải mê áo dài Việt thời trang, những kiểu áo do một người mẫu lý tưởng trình bầy là một chị đồng môn hồi đó mà hình ảnh luôn luôn lên bìa báo chí đương thời . Nhưng trên đường đời mới dấn bước, nhiều sự kiện luôn luôn nhắc nhở đến cội nguồn pha giống của Thúy . Ông nội, ông ngoại, gốc Trung Hoa, ở đãt Việt dã được hai đời . Bà nội, cô gái sông Thương, với chàng trai Trung Quốc họ Tiêu, và bà ngoại cô gái Ninh Giang, với chàng trai Trung Quốc họ Lương, ''sa ngã'' đường tình, gây dựng gia đình hạnh phúc (đọc Câu chuyện gót sen của Tiêu Nương), Thúy là thế hệ thứ ba đi tìm ''lẽ sống'' trên dải đãt lành chim đậu này.



Chị Tuyên Hảo còn bận dưới bếp, một mình Thúy đợi khách trong phòng, tâm tư suy nghĩ, rồi Thúy rơi vào yếm thế, thời sự quốc tế sắp nổi sóng những đãt lành, sóng cồn bão đổ , chim lành sẽ không còn chỗ đậu (2) ... thế thì Thúy còn vào khó khăn phức tạp làm chi ?, sao cứ chần chừ, từ chối bao đám hỏi ''đồng hương''… con trai một bá chín nổi danh, hay chàng trai mà sức học chưa qua lớp ba, mà ngày nhỏ Thúy nghe anh ta ngọng líu, trong bài học vỡ lòng : sỉu sỉu méo! sỉu sỉu méo ! (con mèo tí hon! con mèo tí hon !), nhưng là thừa kế duy nhất của một phú thương Tàu ... hay cùng lắm, không bao giờ đói khát với anh chàng võ sĩ chặt thịt quay ở phố hàng Buồm Hà Nội ! Ừ thì trông mấy chàng trai này trông ''tầu tầu'' nhưng giản dị biết bao ? Thúy vẫn cười thầm với cái đùa cợt thân thương ấy . Giản dị, dễ hiểu, nhưng ''tầu tầu '' làm sao ấy ! Tại sao cứ mở cửa vườn riêng để chờ đợi ai trong đám chàng trai Việt vô cùng phức tạp, rào trước đón sau, ngập ngừng bất định, e ngại lo âu trước đường tình, hay manh tâm lừa dối, mánh khoé, lạm dụng ... thâm tâm chỉ muốn ghi tên Thúy vào bảng danh sách những con vật hy sinh, trong những cuộc dượt săn tình ái vui chơi ?.

Nghĩ tới đó, Thúy cười riêng tự trấn an : Săn được con thú hoang PhươngThúy chưa có ai đâu !

Khách lần lượt đến nhà ... nhìn giờ , sắp điểm tám tiếng rồi mà còn thiếu một chàng !

Chàng thứ tám hơn nửa giờ sau mới tới, lại bất ngờ dẫn theo một chàng khác, không quen biết , dáng điệu vụng về, rụt rè, mà anh ta giới thiệu là Hoà Trường, và chàng tthứ tám giải thích thêm với bọn tân khách, nụ cười hơi chế nhạo, Hoà Trường là một chàng trai ''tấp tểnh'' vào đời, vì nghe người ta ''đồn đại'' về Thúy , xin đến ''trình diện'' bà Récamier ! (anh chàng thứ tám này lúc nào cũng ý nhị bóng bẩy, nhắc đến một nữ danh nhân Pháp thường họp bạn văn chương khoảng đàu thế kỷ 19. )



Tuy những buổi họp bạn của Thúy thường phê bình , thảo luận văn chương mỹ thuật, Thúy không bằng lòng cái so sánh ấy, Thúy là thiếu nữ không phải là thiếu phụ có chồng như bà Récamier lại thêm hơi ngạc nhiên nhìn người lạ tự do ''đổ bộ'' thầm trách chàng khiếm nhã. Nhưng cứ nhìn chàng trai, Thúy thấy khác hẳn mấy bạn kia . Người nào cũng y phục mầu sắc và kiểu mẫu thời trang, cà vạt hay nơ đúng mốt . Còn chàng trai mới đến không giấu cái giản dị nghèo nàn, với bộ âu phục đã phai mầu hai vai, chiếc cà vạt hẳn đã bao lần tháo ra buộc lại ... Thúy thấy cảm tình đột khởi . Thế rồi Thúy nhận ra đó là người đọc sách một cửa sổ bên đường trong tỉnh, mà ánh mắt theo Thúy những buổi chiều mỗi khi Thúy đạp xe qua . Tỉnh nhỏ này ai cũng đã nhìn thấy ai, ít nhất một hai lần, dù không giao thiệp . Thúy bảo chị Hảo xếp thêm đĩa cốc, đặt chàng đầu bàn, đối diện với Thúy . Tiếp khách theo lối Pháp, món ăn sửa soạn phức tạp đúng số người thôi. Thúy nhường phần Thúy cho anh, chị Tuyên Hảo cho Thúy mấy thứ ăn khác . Chắc chắn là anh không để ý đến chi tiết ấy ... cách sử dụng dao, nĩa của anh, thuộc phái tập sự vào đờ i. Có món ăn, anh bỏ phần chính, chỉ ngon lành ăn phần phụ ... Cảm tình, Thúy tha thứ ... tất cả ! Rồi Thúy đón nhận vào số bạn bè.



Cảm tình càng nặng cho anh chàng quá thực thà, vì có một hôm nào, rủ chàng ra phố, chàng ngập ngừng từ chối, trả lời không muốn đi bộ trên đường trải nhựa, dưới trời nắng chói chang . Gặng hỏi, chàng thú thực đôi giày duy nhất thì một chiếc thủng đáy vì thế sẽ bỏng chân ! chưa có tiền mua đôi khác ! Thúy buồn cười thương hại, anh chàng này khác hẳn bọn bạn trai kia ... Rồi dù sau đó chàng nhiều vụng về trong giao thiệp xã giao, Thúy tha thứ hết . Tha thứ mọi sự để anh vào đời Thúy từ ngày ấy, từ khi bất ngờ xếp chàng ngồi ghế số mệnh trong buổi tiếp tân, ghế của nam chủ nhân, đối diện với ngôi nữ chủ ! Công Chúa Phương Thúy tung cầu kén phò mã, chưa kịp tung lên, gió lương duyên đã thổi khôi tay, đưa cầu đến tận chàng trai từ xa xăm muôn dậm, chợt ngừng bước nơi đây ...

[nmchau]

Tình yêu và chủng tộc ?



Bởi vì, ít lâu sau, chàng và Thúy thành đôi bạn tâm tình, nhưng chẳng bao giờ nói tới yêu thương, chỉ là đôi bạn văn chương mà thôi, gặp nhau thì chuyện trời nam bể bắc, không ai đả động tới ''phác họa'' tương lai hạnh phúc . Cứ thế mấy tháng trời rồi có ngày nào, chàng chỉ cái bảng đồng nhỏ ghi tên Thúy trên xe đạp : T.P.THÚY , Trường hỏi Thúy T. là họ gì ? Thúy tinh nghịch để chàng đoán . Anh chàng điểm binh các họ bắt đàu chữ T, nào là Trần, nào là Tô là Trịnh, nào là Từ là Tôn ... Thúy lắc đầu . Sau cùng Thúy nói họ Tiêu , một dòng họ khá hiếm ở Việt Nam . Trường ngạc nhiên :

- họ Tiêu ? vậy Thúy là người Trung Hoa ?

Thúy tinh nghịch trả lời :

- đúng thế, Thúy là cô gái Trung Quốc, dù Thúy sinh ở đãt Việt, ở đãt anh hùng Yên Thế của Việt Nam . Thúy là hậu duệ của mưu sĩ Tiêu Hà, thủ tướng của Hán Cao tổ Lưu Bang, nếu Trường không ưng thì Thúy là hậu duệ của một Hoàng Hậu họ Tiêu đời Hán, và nếu Trường không bằng lòng nữa thì Thúy là hậu duệ của thứ sử Tiêu Tư đầu thế kỷ thứ sáu, bị dân Việt Nam đuổi về Tàu ... Nếu Trường không thích nữa, đuổi Thúy, thì Thúy đi về nhà ngay bây giờ !

Làn đàu, một cử chỉ thân yêu giữa đôi bạn, Trường cầm đôi tay Thúy :

- Xin lỗi, xin lỗi Thúy, Trường tò mỏ, hỏi thế thôi ! Trường tò mò vì Trường muốn đi xa hơn nữa ... Thúy có cho phép không?

Thúy không nói gì, kín đáo gửi chàng ánh nhìn ''ngập ngừng cho phép'' . Nhưng hôm ấy tiếp tục chuyện trò , dè dặt, đề phòng, không vui như trước . Tự ái tổn thương, Thúy gượng vui, rồi khi chia tay Thúy buồn rầu trông theo Trường ra về, vẻ mặt không giấu nổi bận bịu tâm tư . Ðôi bạn thường hẹn nhau ở đồi thông trông xuống làng Yên Trì, phong cảnh tuyệt vời . Có khi mải mê nói chuyện, sẩm tối mới chia tay, trong lễ độ, tương trọng, tương kính . Ðã hơn tuần, không thấy Trường thơ hẹn, Thúy cũng nóng lòng, nhờ chị Hảo dò xét . Chị về trả lời Trường không đau ốm, đi làm thường lệ . Bận rộn việc thi của học trò, Thúy sắp đi vào dửng dưng rồi có thể nhẹ nhàng ghi cuộc gặp gỡ này vào mục chuyện bất thường không quan trọng của đường đời .

Nhưng cuối tuần sau được thơ của Trường , vẻn vẹn hai ba dòng, không văn chương ý nhị như những thơ trước :

- Thúy thương mến, Thúy choTrường được gặp ngay để bàn định chuyện quan trọng đến đời chúng ta . Hai tuần không gặp Thúy để tìm quyết định ... nay Trường đã nghĩ kỹ rồi, chỉ còn chờ ý kiến Thúy ...

Thúy giận cái anh chàng quê mùa ngây thơ này, giữa Thúy và Trường có hứa hẹn gì đâu? việc quan trọng cho đời chàng hay đời Thúy . Ðời Thúy thì việc gì đến chàng? Ðịnh tâm gặp sẽ cho chàng ''bài học'' lịch sự trường đời, nhưng khi đến nhà chàng, Thúy lại thấy mềm lòng thương yêu, thương yêu cái ngây thơ khờ dại của anh chàng tuy cùng tuổi nhưng vào đời chuyên nghiệp sau mình những hai năm ... mà ngôn ngữ hay cử chỉ khác hẳn các bạn trai khác . Hay là Thúy tưởng thế ... Khi thương yêu thì bao giờ cũng kiếm ra cớ gọi là chính đáng để thương yêu ! Hay là người nữ anh hùng Thúy , với thiên năng từ mẫu ( instinct maternel?) sẵn có, muốn bảo vệ anh chàng ngây thơ khờ dại ấy chăng ? Không nhắc đến bức thơ, Thúy rủ Trường đi Haiphong coi chiếu bóng . Ði xe đạp sang Haiphong, quãng đường khoảng chừng hai mươi cây số, là một thích thú... phong cảnh dọc đường nhiều nơi tuyệt vời, nhưng đôi bạn bận tâm việc quan trọng như Trường nói trong thơ . Phải qua hai chiếc phà mới tới Hải phòng ... Chiếc phà thứ nhất là Bến Ðò Rừng, rộng gần hai cây số .. .Ðôi bạn ngồi trên thành phà . Ðột nhiên Trường hỏi:

- Thúy là Trung Hoa mà Trường , Việt Nam, chúng ta lấy nhau, nếu hai nước chiến tranh thì Thúy ở phía nào?

Lần đàu tiên anh chàng ''phác họa'' dự định tương lai, mà lại đặt câu hỏi gàn dở ấy, Thúy vừa tức mình, vừa buồn cười, vì quả nhiên, trong bao nhiêu ngày im hơi lặng tiếng, anh chàng bị ''cắn rứt lương tâm'' vì cái ''cỗi rễ'' của Thúy . Thúy bình tĩnh trả lời : -Chúng ta chỉ là bạn, đã lấy nhau đâu, đã chiến tranh đâu mà đặt vân đề ? thôi cũng nghe Thúy nói đây : Thúy làm dâu nước nào, thì Thúy đứng ở phía đó, rất giản dị ! ... Thúy là thế hệ thứ tư, thế hệ cộng sinh ở đất Việt . Phà chúng ta đang qua bến Ðò Rừng cửa sông Bạch Ðằng lịch sử, tổ tiên Thúy , thời Tống chạy sang đây, thành con dân đãt Việt cũng đã đóng góp vào việc chống Nguyên của Hưng Ðạo Vương ... Trường hãy nhìn dãy núi Yên Tử xanh lam xa xa kia ... Thúy về tỉnh này trước Trường, mỗi khi qua đây, Thúy thường trông lên dãy núi Yên Tử thẩm khấn vị vua Trần lên núi tu hành sau khi chiến thắng Nguyên Mông, phù hộ cho Thúy, con dân đất Việt, được may mắn trên dải đãt này ...Trường biết không ? - lúc đó phà đã ra giữa cửa sông Bạch Ðằng, - Trường biết không ? nếu chúng ta đi phía này, chì chừng vài giờ nữa, chúng ta sẽ qua Kinh Môn, rồi đến đền Vạn Kiếp, nơi thờ vị anh hùng đãt Việt Trần Hưng Ðạo, người Việt Nam duy nhất đã đốt tráp khảm (3) để tha thứ và đón nhận ... người đầu tiên trong lịch sử đã hướng về dân tộc giải hoà ...

Ðịnh nói thêm nữa, nhưng Thúy bỗng chán nản, dửng dưng ... Thúy thuộc sử Việt nhiều hơn Trường ...Trường đã quên dân tộc Bách Việt rời bỏ đồng bằng Dương Tử Giang từ bao nhiêu thể hệ trước xuống bán đảo Ðông Dương dựng nước rồi chặn đứng những dân tộc khác từ những quần đảo phương đông cùng muốn xâm nhập nơi đãt lành chim đậu này . Thúy quay đi nhìn Quảng Yên dần xa, biến sau mấy làn khói trắng của sở đúc kẽm quen thuộc, trên bầu trời xanh thẳm ... Mối buồn vô hạn tràn ngập tâm tư , cay đắng thất vọng mọi bề . Trường không yêu Thúy, bởi vì tình yêu không lý luận, không so sánh, không hối hận, không tính toán, không cân nhắc, không biên giới giống nòi ...đó là tình yêu lý tưởng ? Làm gì có trên đời ! Thì ra Thúy cũng ngây thơ khờ dại . Kết luận Trường đã có người yêu trước khi gặp Thúy ... Thúy quyết định để Trường đi theo con đường tình duyên của Trường.



Khi về nguồn vừa qua, sau hơn năm mươi năm xa vắng, lại qua bến Ðò Rừng thương mến, chợt nhớ bài thơ Chiều trên Yên Tử của nhà thơ Thân Thị Ngọc Quế :

Chiều khói mung lung khuất tháng ngày
Nửa gian chùa núi lẫn trong mây
Suối đùa dưới lá tuôn dòng biếc
Thông hát trên non nhạt bóng gầy

Ðâu cội tùng xưa vàng cánh hạc
Còn sân rêu cũ trắng nhành mai
Tiếng chuông đánh thức niềm cô tịch
Thành bụi mưa ngàn phất phới bay.

Thân thị Ngọc Quế



Nghĩ lại khi ấy, buồn nản tràn ngập tâm tư, nếu có bài thơ này thì Thúy cố tình đọc nhầm một từ : bụi là bại ... (thành tực xin lỗi tác giả ...)

Thành bại mưa ngàn phất phới bay

Bởi vì Thúy hay nghĩ đến vị vua Trần thế phát đi tu ở Yên Tử sau khi hiểu ra rằng thành hay bại không có gì quan trọng cho lẽ sống, chỉ là một hạt mưa ngàn nhỏ bé li ti trên không gian bao la ảm đạm ...Tình trường của Thúy, thành hay bại, cũng chỉ là hạt mưa ngàn mà thôi.

[nmchau]

Bác tôi., bà mai bất ngờ...

Trên đường từ bến Ðò Rừng đến bến Ðò Bính, tuy rất dài, nhưng không ai nói gì. Nhưng sau hai mươi cây số song song đạp xe, im lặng , mỗi người theo đuổi ý nghĩ riêng tư, tới phà Ðò Bính, gần Haiphong, lúc ấy đã đầy người và xe cộ. Muốn giải tỏa cho Trường, nói Trường biết là Thúy không dự định tương lai nào với Trường, Thúy nói : - Trường ơi, chúng ta trở về Quảng Yên, Thúy hết hứng thú coi chiếu bóng rồi!

Trường chưa trả lời thì một bà quá giang cùng phà ngang hỏi Thúy :

- Trường nào, có phải Trường mớt bổ về làm việc ở Quảng Yên, con ông ...?

Bà này, trạc ngũ tuần, ngồi xệp dưới sàn, dựa lưng thành phà, áo nâu, yếm cũng nâu non, xiêm đen đã bạc mầu, điểm đặc biệt là trời nóng bức như thế mà bà chít khăn vuông đen che gần hết mặt . Thấy Trường nhìn bà, nghi ngờ, Thúy liền ngồi xuống cạnh bà , Thúy gật đầu, bà nói :

- Trường là cháu tôi, tôi là chị của mẹ Trường, nhưng tôi chưa gặp cháu bao giờ ! Trường ngạc nhiên nhưng im lặng. Quên chưa nói là Thúy rất nhiều bạn ở tỉnh nhỏ duyên hải . Bạn trai giới gọi là trí thức, nhiều đã dành, mà con thú hoang Phương Thúy này thường cợt đùa, nói thức là mới thức dậy chứ không phải là biết, và Thúy cũng nhiều bạn gái, không phân biệt tuổi tác, cỗi rễ hay thành phần xã hội . Mấy bà gọi là nhà quê bán rong trong tỉnh Thúy đều quen biết . Tãt cả đều là nhân vật trong những truyện sẽ viết ra, mộng văn chương từ ngày còn ghế trường xưa ... Thúy thấy cảm tình đột khởi với bà khách nhà quê cùng quá giang này . Thúy cầm tay bà :

- Cháu chưa nghe anh Trường nói gì về bà bao giờ. Chúng cháu mới quen nhau mấy tháng thôi .

Trường thấy Thúy ngồi cạnh bà tự nhiên hỏi han, cũng cố đuổi nghi ngờ :

- Thưa bà, bố mẹ cháu không nói tới bà bao giờ . Cháu yên trí, mẹ cháu là con gái lớn nhất ; và mẹ cháu còn mấy người em gái mà cháu biết hết, cháu gọi bằng dì... vậy thì cháu phải gọi bà bằng Bác ... ?

- Như vậy, - Thúy nói, - bà là chị họ của mẹ anh Trường ?

Bà xua tay :

- Chị cùng mẹ khác cha ! câu chuyện khá dài, không tiện nói ở đây !

Bà nhìn Thúy, đôi mắt thực trong sáng, hàng mi dài cong, nước da hồng hào rám nắng . Biết Trường chưa ra khỏi nghi ngờ, Thúy nói :

- Thưa bác, hôm nay hai cháu có việc bận, tuần sau đến thăm bác. Bác cho địa chỉ ... Trường rất bằng lòng Thúy trì hoãn hộ chàng. Ðoán là Trường muốn hỏi gia đình trước ... Bà chỉ phia Ðò Bính bên Thủy Nguyên, đói diện với Hải Phòng :

- Nếu cháu không chê nghèo, đến thăm thì bác vui lắm, nhà bác một mình giữa cánh đòng gần bến đò, không nhầm được .

Thúy nhìn xa xa thấy một căn nhà nhỏ, tường vôi trắng, giữa cánh đồng, cạnh một bụi chuối nhỏ . Thúy ghé tai bà :

- nếu anh Trường ... bận việc, không đến, thì cháu đến thăm bác ...

Phà gần cặp bến, bà đứng lên , Thúy càng ngạc nhiên, bà cao lớn hơn cả Trường, và dưới nắng trưa, đôi mắt mầu cẩm thạch ... Trường chào bà còn Thúy thì tần ngần nhìn bà đi vào tỉnh . Trường hẳn bận bịu vì bà bác bất ngờ nhận họ, còn Thúy tiếc không được nghe ngay chuyện bà bác ấy . Ròi hai người lại bận tâm về vấn đề cỗi rễ của Thúy mà Trường đã nêu ra . Không đi coi chiếu bóng mà cũng không đến nhà ai, Thúy ngồi vườn hoa, chờ tầu về . Trường vẫn theo Thúy, cùng ngồi xuống ghế, nhưng hai người lơ đãng nhìn hoa lá trời mây, không lới trao đổi .

Ðến giờ , Thúy dắt xe đạp xuống tàu . Thúy mong Trường giận , đi nơi khác, nhưng Trường cũng theo xuống tầu . Tàu thủy rất nên thơ này, gọi là tầu Thơ, con tầu không những nên thơ mà cũng là tên gọi thông thường vì tầu chở thơ công tư đến các tỉnh duyên hảI . Tàu có guồng đạp nước phía sau như những chiếc tầu thơ mộng một thời trên sông Mississipi Mỹ Quốc . Từ Hải Phòng đến Quảng Yên con tàu đạp nước khoảng hai tiếng mà thôi . Tiếng còi tầu rung động con tim . Còi tầu của chia tay, hay của hẹn hò gặp lại mai sau ? Thúy chìm đắm suy tư, vịn lan can, lơ đãng nhìn phong cảnh bao la sông nước óng ánh dười trời chiều vàng rực phía tây . Tàu bỏ quãng đục ngầu phù sa đến khoảng sông rộng lớn mà nước sang mầu ngọc bích . Mãy con giang âu bay lượn xa xa thành những chấm trắng sáng rực nắng chiều linh động vẽ trời xanh không gợn mây . Trời không gợn mây, nhưng lòng Thúy mây đang đen chiếm đóng . Tàu lại về ngang Ðò Rừng lịch sử, Thúy nhìn dãy núi Yên Tử mờ mờ sau màn lệ tự nhiên cứ lan tràn . Thúy không giấu nổi giây phút yếu lòng ấy . Không thể tha thứ ! Không thể đi đến yêu thương ! Thúy muốn quên bà bác nào vừa gặp, việc hứa hẹn đến thăm bà không cần thiết nữa . Tãt cả những gì liên can đến Trường sẽ bỏ đi hết . Thấy Thúy khóc, Trường kín đáo đi vào trong phòng khách ... Thúy vịn lan can, lơ đãng nhìn mấy cánh buồm nâu căng gió ra khơi, mong muốn những ý nghĩ yếm thế cũng theo mấy cánh buồm ra khơi cho Thúy được bình thản cõi lòng . Thì ra Thúy cũng phức tạp ngây thơ . Sao cứ đòi hỏi quá nhiều ?

Hồi lâu sau, về phòng khách, thấy Trường buồn rầu suy nghĩ gần cửa sổ, Thúy mặc chàng trong vườn riêng của chàng ... mảnh vườn đang bão tố phong ba, vì đến lúc phải lựa chọn một quyết định bạo tàn nào đây ?

Tàu cặp bến . Chia tay, xã giao lịch sự, dưới rặng đèn vừa bật sáng vàng nhạt trong đêm mới đến, linh động hình bóng lá cành xao xuyến trên đường về ...


Lại trở về chủng tộc...


Sáng chủ nhật cuối xuân ấy, trời hồng rực phương đông, báo hiệu một ngày nắng ấm . Một mình trên đường, Thúy đạp xe tới bến Ðò Rừng, nơi thường ra chơi, đọc sách và ngắm nước mây trời, phong cảnh hùng vĩ, bao la, không ràng buộc . Ngồi trên mỏm đá mòn, dưới chân rạt rào sóng vỗ, Thúy nhớ nhà, nhớ căn phòng gác cao ỏ Phủ Lạng hình dung mẹ đang gấp chăn bông nhiễu, vén màn the, đánh thức Thúy ... mẹ giục sắp đến giờ tầu về ký túc xá...Thúy nhớ tiềc những phút giây không vẩn bụi trần ấy ... Tự trách sao điên cuồng vội sớm lìa xa mái ấm đi dạy học nơi xa xôi này ... ? Lại nhớ đến có ngày nào, lâu lắm, trước khi “khám phá” Thúy là cô gái pha giống Việt Trung, Trường hỏi Thúy, gần như trách móc :

- Tại sao Thúy không dạy trẻ con ta mà chỉ trông nom bọn trẻ con Pháp ?

Trường thừa biết Thúy được đặc cử dạy các trẻ con Pháp vì có giới thiệu của bà đốc trường Ðồng Khánh và nhất là vì những kết quả tốt đẹp của học trò Thúy trong các kỳ thi lên Trung học, cho nên viên công sứ và các Giám Ðốc Pháp đều gửi con đến lớpThúy họ vận động giữ Thúy đặc phái mấy năm ... Thế mà Trường còn hỏi han trách móc. Thúy tức mình :

- Thúy đã dạy ở các trường ta của mấy tỉnh Bắc Việt trước khi bổ nhiệm ở đây . Học trò ta hay học trò Pháp cũng thế thôi ... Lương tâm nhà nghề, cao độ tâm lý, đó là đường đi dến thành công của Thúy ... Thúy không kỳ thị chủng tộc... Thúy trách khéo anh chàng gàn dở ấy - , này Trường ơi, cả nước biết bao thầy cô thủy chung trông nom 'con ta' rồi... có lẽ chỉ có một mình Thúy bị xung công dạy 'con tây', Trường làm gì mà phải quan tâm lo sợ ... trái lại học trò Pháp của Thúy được Thúy thương mến tận tình dạy bảo, chúng nó sẽ yêu mến nước Việt ... nước Việt. của Trường ... qua Thúy ! Trường 'chính trị cao ' sao không nghĩ đến khía cạnh ấy ?

Anh chàng gàn dở, giáo điều ấy vội vàng xin lỗi và Thúy cũng vội vàng tha thứ . Lần ấy thì vội vàng tha thứ, nhưng lần này thì không thể bỏ qua . Nghĩ tới đây, Thúy gập cuốn sách Gió Ðông Gió Tây của Pearl Buck , nhà văn mới được giải thưởng Nobel mấy năm trước, sách mở ra chẳng đọc trang nào . Phà ngang mới về bến, Thúy như người máy dắt xe xuống phà sang ngang rồi đạp xe đi Hải Phòng . Bãt chấp 'thân gái dậm trường', Thúy quên hẳn cái nguy hiểm ở Núi Ðèo, giữa đường, có đồn binh, lính Pháp hay bờm xơm cợt nhả . Khi đến nơi mới nhớ ra . Ðồn binh đóng trên đèo cao . Thúy rắt xe lên tới đầu dốc, hai lính gác hỏi giấy, thái độ không an ninh lắm . Thúy đưa chứng minh thư cô giáo dạy trường Pháp của tỉnh do chính công sứ vừa là chủ tỉnh vừa là thân sinh của hai cậu học trò cấp . Thường thường mấy quân binh này không có nhiệm vụ hỏi giáy tờ, nhưng đã trót, họ đành đem vào cấp trên . Một trung úy Pháp trẻ tuổi lịch sự con nhà, ra nói :

- Chào cô giáo ! Cô có việc gì gấp mà đi một mình ? nếu cần cô đợi đội tuần la sắp sửa đến giờ lên đường . Họ sẽ bảo vệ cô đến bến Bính.

- Cám ơn trung úy, - Thúy tủm tỉm khước từ -, tôi rất quen đường này, không có gì nguy hiểm cho tôi đâu, ngoài .. .ngoài ... các ông !

Trung úy Pháp vội vàng 'trống lảng', khen cái xe đạp và cái mũ cói rộng vành buộc dải xanh Thúy đeo sau lưng, cái áo dài xanh lá mạ sao mà hợp mầu , rồi anh ta nói :

- Cô giáo ! chúng tôi không ý xấu đâu ... cô giáo là đồng nghiệp của em gái tôi, nhưng nó dạy ở Saigon ...

Thúy cám ơn, từ biệt . May là đường xuống dốc, chỉ mấy phút sau, Thúy đã xa đồn binh, yên tâm . Sự kiện này làm Thúy chợt nhớ đến bà bác của Trường, Thúy quyết định dến thăm .



Ngôi nhà đặc biệt và bác tôi...



Ðến Ðò Bính, trời bắt đầu nóng bức . Thúy vất vả dắt xe trên con đường mòn rất dài mới tới một căn nhà, tường trắng, mái rạ, rất nhỏ, mà kiến trúc thực là bất thường nơi đây, vì có một ống khói vuông bằng gạch nâu hồng . Nhỏ, thực nhỏ, càng nhỏ thêm vì căn nhà xây dựng lẻ loi một mình gần một dải ruộng rau bát ngát, cạnh một bụi chuối còm, và mấy cây soan khô héo dưới nắng trưa . Căn nhà đơn chiếc lẻ loi vì làng xóm thì xa tít phương trờI ...

Ngập ngừng gõ cửa tre . Có tiếng người ra cửa sổ liếp tre vuông, cửa sổ đơn sơ dựng lên chống giữ bằng một cành tre . Bà bác hiện ra khung cửa sổ, thấy Thúy, vội đẩy cửa vào sang bên . Cửa này cũng bằng tre và đơn sơ như cửa sổ . Bà bác không để ý đến Thúy, nhìn ra xa, tìm kiếm :

- May quá, hai cháu lại chơi, tôi đang sửa soạn sang Hải Phòng đi chợ Sắt, Trường nó đâu ?-

- Thưa bác, chỉ có cháu đến thôi. Anh Trường đến phiên thường trực .-Thúy trả lời. Thúy mải mê quan sát căn nhà thực đặc biệt , nhất là cái bếp cao như bếp phương tây, có lò than, và ống khói qua mái nhà ... vừa đun nấu, vừa sưởi mùa đông . Sàn đất nện bóng láng như gương . Và tường cũng đặc biệt như một lô cốt vì dày gần một thước . Kiến trúc kiên cố để chống chọi những cơn bão tố luôn có nơi đây, nếu không có dải ruộng rau xa xa thì coi như đồng không mông quạnh, giữa luồng gió bão, không cây cối lớn, không đồi núi cản ngăn . Thúy chợt liên tưởng tới những căn nhà bờ biển mà nhà văn hào Pierre LOTI tả trong Những ngư phủ đảo Islande . Mải mê quan sát quên cả bà bác đang đun nước pha trà trên cái bếp phương tây ấy . Ðã trong nhà rồi mà bà vẫn khăn vuông kín húp , chỉ còn vài mớ tóc ngắn vàng lơ đãng trước mặt . Bác còn trẻ thế mà mấy nét nhăn trên trán và hai bên cằm, như dao khắc ... Nét dấu thời gian ấy và vẻ buồn rười rượi càng tăng thêm vì ánh nắng rọi nghiêng cửa sổ . Thúy hình dung bác là một phụ nữ bretonne nước Pháp ... đợi chồng đi biển cả từ lâu chưa về . Thúy cười thầm thì ra ảnh hưởng văn hóa pháp tràn ngập tâm tư, chưa đặt chân trên đãt pháp bao giờ mà biết hết các''sắc dân'' nước Pháp . Thúy có mấy học trò nguyên quán mấy vùng nước Pháp, kể cả sứ Coóc (Corse) nữa ... nhưng bà bác quả nhiên giống phụ nữ Bretonne trong các sách đã đọc qua .

Thúy yên lặng suy tư ... bà bác tưởng Thúy mỏi mệt đường xa, không hỏi han gì khác . Chắc là bác nghĩ ngợi buồn rầu vì sự vắng mặt của Trường . Chợt nghĩ đến chiếc khăn vuông của bác, Thúy nói :

-Thưa bác, nếu lúc nào bác cũng trùm khăn vuông thì không tốt đâu, rất hại cho tóc, tóc sẽ chóng rụng ... Thúy chưa hết câu thì bác đáp :

- Rụng hết càng hay cháu ạ ... bác chỉ mong thế !

Dứt lời bác vứt bỏ khăn vuông . Thúy sửng sốt : Tóc bác vàng nâu óng mượt, nhưng rất ngắn . Bác nhìn Thúy , tò mò muôn biết phản ứng, vừa lúc đôi mắt bác sáng ngời dưới ánh nắng chéo qua cửa sổ . Ðôi mắt nâu vàng viền xanh nước biển . Bác biến thành một phụ nữ tây phương, như nhân vật trong bức tranh tối sáng của họa sĩ Pháp de LA TOUR thế kỷ 17 . Tự trách thầm lúc nào cũng giầu tưởng tượng ví bệnh tập sự viết văn, Thúy vội vàng xin lỗi, nhưng bác nó i:

- Bác hứa kể chuyện cháu nghe mà ! Bác là chị của mẹ Trường, nhưng chị cùng mẹ khác cha . Ðáng lẽ bác chả nhận họ với cháu Trường hôm ấy, nhưng thấy hai cháu, thực xứng đôi vừa lứa, bác rất vui lòng , nên bác mới ra mặt ... Thúy vội cải chính :

- Thưa bác, hai chúng cháu chì là bạn thôi ... không có chuyện gì lôi thôi đâu !

Bác tủm tỉm đưa li trà cho Thúy :

- Thôi đi cô ! bà già này không ngu xuẩn đâu, nhìn hai đứa nói chuyện với nhau bác hiểu ngay rồi ... chuyện gì lôi thôi bác không cần biết ... nhưng tình duyên bao giờ cũng lôi thôi cháu ơi ! Chính bác cũng có nhiều chuyện lôi thôi, nên bác mới ở nơi đồng không mông quạnh này ... đã hơn hai chục năm bác chả tiếp ai ... cháu là người đầu tiên ... trong họ ... đến đây . Cháu coi, Trường nó có cùng cháu đến đây đâu ? Cháu ơi, về làm dâu nhà Trường không dễ dàng đâu ! Thúy cải chính :

-Cháu không phải người ... trong họ ... của anh Trường đâu ... sự thực là anh ấy đến phiên thường trực, cháu tự ý đến, anh ấy không biết đâu ! Chúng cháu không gặp nhau gần tháng rồI . Cháu không thích lôi thôi phức tạ p. Cháu có cảm tưởng Trường sẽ chỉ đem đến cho cháu những thất vọng buồn phiền !

Thúy buồn rầu kể lại cho bác nghe những câu chất vấn kỳ khôi của Trường về cỗi rễ Thúy . Bác thấy Thúy rỏ lệ, bác cầm tay Thúy, bác cảm động, yên lặng hồi lâu, rồi bác kể chuyện bác, đôi mắt ánh nhìn xa vắng đến một chân trời xa tắp, thẫm ướt lệ sầu ...

- Thực may , bác cũng được học hỏi nhờ ông ngoại của Trường, người mà bác thương quý như chính bố sinh ra bác . Ròi tự tìm kiếm lịch sử thân thế bác ... Bác sinh ra mươi năm sau ngày nước ta ký hiệp ước Patenôtre với Pháp ... khi sinh ra chắc là mẹ bác tự nhiên thấy mình trước một quyết định bạo tàn, để bác sống hay vứt đi cho hết tang tích cái tai ương không ngờ mà mẹ đã là nạn nhân : Bác rõ ràng là đứa con lai giống ... bác là kết quả một cuộc càn quét của một đoàn viễn chinh Pháp ... Mẹ bác là thiếu nữ miền duyên hải, trong nhóm kháng chiến ... giai đoạn anh hùng Kỳ Ðồng ... thời ấy, ít ai đòng ý với hiệp ước ấy ... Kỳ thị chủng tộc cũng là một cá tính của người mình ... Mẹ bác là một nữ anh hùng . Ðồng bạn không chịu cho mẹ nuôi đứa con lai ... khinh bỉ , chất vấn sao không tự tử trên chiến trường lúc cho hợp đạo ''thánh hiền'' ! Mẹ bác đương đầu chống đối, trốn tránh nơi xa vắng nuôi con ... tình mẫu tử đã thắng . Càng lớn tóc bác càng vàng hoe ... đôi mắt đồng thau ... trông thực ''khó coi' '! Mẹ bất chấp, tảo tần nuôi con, tự do, tự lập ... Bác được hai ba tuổi thì ông ngoại của Trường gặp mẹ bác … Về sau, lớn khôn, hỏi mẹ gặp người tình trường hợp nào, mẹ tủm tỉm không trả lời... nhưng nhìn khoé mắt, biết là mẹ tìm thấy hạnh phúc với ông ngoại của Trường, người đã nhận đứa con hoang, chăm sóc như con đẻ . Mẹ của bác đã cho ông mấy người em của bác . Ông ngoại của Trường thuộc hạng tân tiến thời bấy giờ . Ông là một trong những chuyên viên kỹ thuật đầu tiên mà Pháp đào tạo ở nước ta . Ông là thuyền trưởng một tầu cuốc đất lòng sông, thường đậu các bến ven duyên . Ông bất chấp dị nghị dèm pha, ông thương yêu bà ngoại Trường ... và nhận bác ... nhưng rồi kỳ thị cũng thắng ... Từ trường học bác đã chịu đựng chế nhạo của chúng bạn đồng niên, rồi lớn lên cũng không kém, thế là suốt đời cho tới nay, bác cạo trọc, chít khăn ... hóa trang như vậy đã quen từ ngày nhỏ ... bao giờ mới ra khỏi mặc cảm này ?

Tới đây , bác ngừng, chùi nước mắt chan hoà, trong khi Thúy ngạc nhiên tại sao cái mặc cảm giống nòi lại có thể nặng nề đến thế ? Tại sao bác đã thua trận, bỏ hẳn đấu tranh ? Kết thúc, bác chỉ hai cái giường lồng, thứ giường hai từng, ít có trong xã hội ta, thứ giường thường dùng trong các phòng ngủ chung của thủy thủ tầu biển :

- cháu coi, bác quen với lẻ loi rồi, chồng và con trai bác hiện còn lênh đênh biển cả, vì chiến tranh ở châu Âu, không biết ở đại dương nào ? gần một năm rồi, ngày nào mới về đây ? Khi nào chồng con bác định cư ngoại quốc nào thì bác cũng đi theo , để tránh xa nơi này , nơi chỉ biết ruồng bỏ, không bao giờ biết đón nhận yêu thương !

Hồi lâu sau, bác trở về chuyện Thúy và Trường, bác hỏi:

-Thực sự là cháu yêu thương Trường ? Thúy thú thực :

- Thưa bác, chính cháu cũng không biết ! Ngày đêm câu hỏi ấy cứ vấn vương trí óc.!

- Thế là...thế là, bác biết rồi, - bác cầm đôi tay Thúy, nhìn thẳng Thúy, đôi mắt bác sáng long lanh càng vàng thau xanh lẫn, dưới tia nắng chiều, -cháu không ra khỏi toàn vẹn chuyện yêu thương này đâu ! nếu cháu rời xa Trường thì cháu sẽ hối tiếc suốt đờI ... hối tiếc con đường định đi qua mà chính mình rẽ lối . Yêu thương thực sự chỉ một lần trong đời, yêu thương không lý luận, không chọn lựa . Bác cũng ích kỷ lắm, bác cho là Trường nó được cháu là nó được hạnh phúc suốt đời ... Trông thấy cháu lần đầu là bác thương cháu như con gái của bác .. .bác chỉ tự hỏi không biết Trường nó có thể trả lời cái yêu thương của cháu cho nó không ? Xứng đáng không ? vì chính nó có đương đầu nổi với những khó khăn của đại gia đình không ? - Cháu đang bước vào một con đường mộng mơ tươi đẹp, nhưng đầy chông gai, phải khéo khôn né tránh....

Tới đây, bác thở dài, ngước mắt buồn rầu, nhìn lên trần nhà ám khói . Thúy càng thất vọng ngập tràn. Thúy đi kiếm một liên minh, hay một cố vấn vô tư, mà chính bác lại vun vào mà bác đã thấy rõ là Thúy thực sự yêu thương cháu của bác . Sắp đến giờ tầu, Thúy cáo biệt . Bác không rời tay Thúy, với lời khuyên nữa :

- Cháu thương của bác, nếu Trường thực sự yêu cháu thì cháu sẽ cùng nó gạt bỏ tất cả trở ngại khó khăn sang bên, cùng nhau đi vào đường hoa ấy đi ... hay nói cho đúng là cháu sẽ giúp nó để khắc phục tất cả trở ngại khó khăn, bác muốn nói, tất cả trở ngại khó khăn bất cứ chuyện gì, dư luận, hay thuần phong mỹ tục cổ hủ của chúng ta ... hãy cứ ích kỷ để bảo vệ khuôn viên hạnh phúc của cháu ...

Lời khuyên kết thúc này bác lại nói tiếng Pháp ... sois même égoiste pour défendre le jardin de ton bonheur ... làm Thúy hết sức ngạc nhiên, kính nể . Thúy tự hỏi : nhân vật bất thường này còn nhiều chuyện chưa nói ra ... Thúy tự hứa sẽ trở lại đây và mai sau sẽ viết một truyện về người Bác mới xâm nhập đời Thúy hôm nay . Trên đường ra bến Bính, thỉnh thoảng ngoảnh lại, nhìn bác tựa cửa trông theo . Tới khúc rẽ Thúy trào lệ, không biết giòng lệ cho Bác hay cho chính mình , tự thương thân, sắp sa lạc tình duyên với Trường, không còn lối thoát .

[nmchau]

Tình yêu và chiến tranh gia đình ...



Rồi Thúy thầm ôn lại mấy tháng vừa qua . Thì ra chính con Thúy này, nó đã bị say mê rồi mà nó chẳng biết, đến nỗi bỏ qua cả nhiều dịp ra khỏi '' mê hồn trận'' . Tháng trước, chỉ vì Thúy đã quá tự do, sánh vai cùng Trường dạo phố, những người đày ''thiện chí'' bảo tồn mỹ tục thuần phong, báo cho gia đình hai ''tội phạm'', bà mẹ Trường ''tấn công'' bảo vệ con trai, nào là biên thơ cho gia đình Thúy, nào là biên thơ bỏ ngỏ gửi qua bưu điện, vạch rõ ''mưu toan'' của Thúy để quyến rũ con bà ... còn gia đình Thúy thì không trách cứ Trường, chính thân phụ Thúy đến tận nơi, bắt Thúy trở về Phủ Lạng . Xách vali theo thân phụ tới ga Haiphong, ngồi trong xe lửa, nhìn thân phụ thấy thương mến quá chừng, cô gái mới là Thúy chỉ muốn như ngày hai ba tuổi bá cổ hôn thân phụ, thân phụ bây giờ vẫn diện đẹp, âu phục thời trang, cổ cồn trắng nõn, vẫn mùi thơm tho phơi nắng dội mà Thúy rất thích, như ngày xưa ấy . Còn mươi phút tầu mới chuyển bánh, nước mắt ràn rụa, cầm đôi tay thân phụ, Thúy đặt nụ hôn trên đôi bàn tay người, khe khẽ :

- Bá thương con nhé, bá bênh vực con nhé, bá xin lỗi mẹ con hộ con ...

Bỏ cả vali, Thúy xuống sân ga . Thân phụ không cản trở . Thúy đi vội qua sân , tới cửa quay lại chùi nước mắt . Thân phụ vịn lan can cửa sổ toa, nhìn Thúy cho tới khi tầu ra khỏi sân ga .

Sau này được nghe kể lại : Thân phụ về nhà, không Thúy theo sau, thân mẫu thất vọng, lo lắng, chất vấn . Thân phụ trả lời :

- Bà quên là con gái bà lớn rồi . Nó chẳng còn bé bỏng ngày xưa . Ðã lên tầu, mà nó bỏ tôi , tôi làm sao cản trở ? Nhưng tôi tin ở nó ... mà này bà ơi, tôi đã thấy thằng bé... nó hiền như ''bụt'' có chuyện gì, không phải lỗi tại nó đâu !

Thì ra, Thúy là nạn nhân cái vẻ hiền như bụt của Trường từ ngày ấy ... anh chàng lừng khừng này đã chinh phục được thân sinh Thúy ngay buổi đầu, rồi về sau, chinh phục tất cả nhà Thúy, nhất là thân mẫu Thúy trong khi Thúy luôn luôn mang tiếng ''tai ngược khôn ngoan'' . Thú thực ... Nhắc lại có hôm nào, Trường mời Thúy đến nhà . Trường kể chuyện chàng, nhà nghèo, không thể và không có quyền lập gia đình, đi làm để tự học thêm rồi phải trông nom đàn em tám người ... Chàng chỉ cái rương gỗ trầm, vật gọi tạm là quý giá, sở hữu độc nhất của chàng trong căn phòng, chứa đựng toàn sách vở và hai chiếc sơ mi gần sơ mướp ... Thấy càng thương thương chàng Ðông Ky Xuất tân thời, làm sao mà lãnh trách nhiệm quan trọng ấy với số lương tập sự còm cõi kia ? Thúy định đề nghị góp sức tài chính vào công cuộc ''vô biên'' ấy vì gia đình Thúy không cần đến tiền lương của Thúy, nhưng Thúy chẳng dám nói ra, sợ va chạm lòng tự ái của anh chàng ngây thơ gàn dở ... Trường tiếp tục , ngập ngừng , nhìn Thúy dò xét, rồi khe khẽ thú thực là chàng vừa cắt đứt thơ từ với một thiếu nữ '' lá ngọc cành vàng '' ở Hà Thành, người yêu '' thủa học sinh '' , thứ nữ con quan , gia đình quyền thế mạnh giầu, mà chàng chưa hề được ''mặt giáp mặt tay cầm tay'' để nói chuyện thương yêu ... Thâm tâm, không tin lắm, tự hứa sẽ cho chàng bài học xứng đáng vì Thúy nghi chàng cũng như mấy bạn trai '' quen thói gạt lường '' đặt chuyện để tự tăng '' phẩm lượng '', mê hoặc các nàng cả tin ... Nếu đúng thế thì con '' thú hoang '' Phương Thúy này sẽ xa lánh, không bao giờ nhìn mặt nữa, sau một bài học ''đáng đời'' ! Chẳng ngờ đó là chuyện thực . Môt hôm, có việc về Hà Thành, Thúy đã xuống tầu thủy . Sắp rời bến, Trường xuống tầu trao Thúy một hộp giấy , nói nhờ việc quan trọng rồi hối hả lên bờ . Không biết chuyện gì, nhưng tầu đã rời bến nên chẳng kịp từ chối . Ðã mấy ngày rồi không gặp Trường, Thúy quyết định tránh xa người bạn mới này, người bạn kiểu Trường chỉ mang lại đày chuyện lôi thôi cho Thúy mà thôi . Trên tầu, Thúy bực mình mở hộp : Có hai bao thơ ngỏ, một đề tên Thúy, và một mang tên Vân, thiếu nữ bạn Trường . Thơ cho Thúy còn nhớ rõ từng dòng, từng chữ : Thúy quý mến, Trường mới ra đời, Trường có nhiều bạn trai, nhưng người bạn gái thực sự duy nhất và đàu tiên là Thúy đấy ... Vân là bạn thơ từ nhỏ, Vân là một người em gái mà thôi vì chưa bao giờ được gặp nhau chuyện trò như với Thúy . Nếu chúng ta không duyên số, Trường cũng xin Thúy một góc nhỏ trong tình bạn hữu bao la của Thúy, đừng bỏ Trường nhé ! Như đã kể với Thúy về chuyện Trường và Vân, nhờ Thúy kín đáo trao trả tận tay Vân tập thơ Vân viết cho Trường từ mấy năm nay . Trường không thể gửi bưu điện mà cũng không thể nhờ ai ngoài Thúy . Trường và Vân cũng không duyên số, Trường không muốn có chuyện gì tổn hại thanh danh của Vân, nên chỉ kín đáo nhờ Thúy . Vì chuyện quan trọng, Trường nhờ Thúy ... cứ đọc những thơ của Vân gửi Trường ... Thúy sẽ hiểu rõ tại sao ?... Hết sức cám ơn Thúy ...

Thực là một bức thư trốn trách nhiệm của Trường . Giận không nói hết . Tại sao không tự mình giải quyết việc này mà lại giao cho Thúy? Hậu ý nào đây ? Ðã trót cầm hộp giấy, Thúy suy tư mung lung, sau cùng, bệnh tập sự viết văn xui gịuc Thúy đọc những ''văn liệu'' vào tay Thúy . Thơ Trường gửi Vân đại khái nhắc lại nhà Trường nghèo, Trường phải thay bố mẹ trông nom đàn em tám đứa ... không có điều kiện tài chính lập gia đình với Vân ... Những thơ Vân gửi Trường thì lời lẽ đoan chính, như người em gái kể chuyện hàng ngày cho người anh xa vắng qua những lời kể chuyện thân thương, Thúy tưởng tìm ra cái mối tình yêu cổ xưa, e lệ, kín đáo, không nói ra, giữa hai người . Thúy hối hận và tự nhiên thầm kín nẩy nở ý nghĩ thương Vân, như quý thương một người bạn gái nào khác . Thúy lại mừng vì từ nay lối thoát để tránh xa Trường là giúp cho hai người thành '' duyên số '', nói theo thành ngữ xa xưa .



Thúy cùng một chị bạn về quê Trường, một làng nhỏ, phía bên kia cầu Long Biên . Từ trên đê cao nhìn mái nhà tranh mà Trường tả rất nhiều trong những hàn huyên trước đây . Có giàn hoa lý, có bể non bộ, có vườn cam nho nhỏ ... nghèo nàn nhưng sạch sẽ nên thơ ... có chiếc võng bắc ngang hai cột nhà hàng hiên mà Trường nằm đọc sách thủa nào ... Bạn của Thúy không nhìn thảy cái nên thơ ấy, ngạc nhiên chị hỏi Thúy :

- Thúy , mày về làm dâu cái nhà nghèo này hả ? nghĩ kỹ chưa ?con điên ?

Thúy còn mải suy tư không trả lờ i... chị bạn nhìn Thúy thương hại . Thúy lẳng lặng theo chị bạn về Hà Thành, về ngôi nhà ngói ba từng rộng thênh thang của gia đình chị . Thúy chẳng nói thêm được câu nào, tự động theo chị đến nhà Vân, như chương trình đã định . Nhà Vân cũng tương tự như nhà chị bạn . Thúy chợt liên tưởng tới nhà Thúy ở Bac Giang, ngôi nhà khang trang xây trên khu phố cao nhất, mỗi mùa lụt lội nhà Thúy thường đón hàng xóm mấy chục gia đình nhà cửa chìm ngập đến trú ngụ, chờ nước rút đi, có khi hàng ba bốn tuần ... liên tưởng đến câu chuyện chàng kể quê chàng thỉnh thoảng bị vỡ đê, nước lũ cuốn đi mất cả cửa nhà . Vân tiếp Thúy và chị bạn , cử chỉ lịch sự , gia giáo nền nếp . Vân pha trà đãi khách . Xã giao xong, Thúy đưa hộp thơ cho Vân:

- Tôi có việc vê Hanoi, ông Trường nhờ tôi trả chị hộp thơ

Vân bình tĩnh nhận hộp thơ, bình tĩnh, gần như vô tình, vô tư :

- Vâng, xin cám ơn chị, và xin lỗi đã phiền chị !

Ðã nói Vân cũng thành một nhân vật của cuốn truyện tập sự của mình,Thúy cố tìm một phản ứng khác nơi Vân ... Nhưng Thúy thất vọng ... vì chính Thúy muốn giàn xếp , vun vào cho hai người, Thúy lặng thinh . Rồi theo lịch sự, Thúy và chị bạn cáo từ ... ba người không đi vào chuyện tâm tình . Chị bạn và Thúy kết luận là Trường và Vân không yêu thương nhau bằng mối tình gọi là muôn thủa và trái lại cho là Vân cũng mừng đã thu lại được thơ từ, những dấu vết có thể tổn hại đến thanh danh mình ... trong những dự định tương lai khác ...

Chị bạn đưa Thúy lên tầu về tỉnh nhỏ của Thúy . Chị bạn còn mắng thêm :

- Thúy ơi... tao thấy , tao nhìn thấy mày sắp điên rồi...mày đang mù quáng không nhìn thấy gì hết ! mày sắp mang khổ vào thân, yêu là mù quáng, con ơi !

Thúy chẳng để ý đến câu nói của chị bạn vì còn chìm đắm trong hối hận, vô cùng hối hận, vì đã có một cử chỉ, một tác động không xứng đáng với chính Thúy ? Sao Thúy đã dại dột có hành động ''chia uyên rẽ thúy '' này . Con tầu từ từ rời bến, chị bạn vẫy tay, Thúy quên cả trả lời . Suy tư hối hận theo đuổi cả tuần ... tại sao không trả lại hộp thư và mắng đôi câu . Nay, việc đã rồi, gặp chàng trách móc thì Thúy càng giận vì câu trả lời của chàng thực bất ngờ :

- phải nhờ chính Thúy ... Trường muốn Vân tức giận, ghét Trường thực sự ... Vân sẽ tức giận đến khinh bỉ, hằn thù vì Trường đã phản bội Vân đến bực ấy !

Thúy bỏ về liền . Thì ra anh chàng đã dùng Thúy để chia tay với người tình cũ ..., mưu kế của anh chàng gọi là ''hiền như bụt'' như mọi người thường nói ấy !



Thương em sa ngã tình trường ...



Thế rồi, mấy tháng sau, quả nhiên như Bác tôi tiên đoán, gia đình Trường trường kỳ chống đối ... dưới mọi hình thức, dù Thúy, Trường chỉ vẫn là đôi bạn thân thương ... bởi vì nhà Trường vẫn còn đự định tương lai cho Trường với Vân .

Giai đoạn xáo trộn tinh thần, nửa muốn chấm dứt, nửa vướng víu thương yêu , Thúy không ra đường mà cũng chẳng tiếp ai, vùi mình vào đống sách vở học trò và sửa soạn xin đổi đi tỉnh khác . Ðầu niên học, xin đổi nhiệm trường có thể khó khăn, nếu cần thì xin thôi hẳn về nhà tùy mẹ cha sắp đặt ...

Tưởng được yên thân, nào ngờ ít lâu sau, nhận được thơ Trường . Thơ bắt đầu bằng những dòng kể lại những đêm trắng nhớ nhung của Trường, cuối trang rủ Thúy đi thăm vịnh Hạ long, nhân dịp quyết định ''đường đi'' của hai người . Thúy thấy lời lẽ ''gàn dở'', nhưng Thúy lại mủi lòng thương mến . Nhận lời dù chị Tuyên Hảo khuyên can ... Ðã đến điểm Thúy chẳng còn nghe ai khuyên can . Sau cùng, chị Tuyên Hảo :

- Khuyên can thì khuyên can, chị biết em cũng chẳng nghe ... em ơi, cái hạnh phúc của em sẽ không toàn vẹn đâu ! nếu hai em can đảm ... can đảm đi ngược dư luận , ngược cái gọi là mỹ tục thuần phong ... như chị đã hèn nhát để nhiều đêm với những dòng lệ tiếc hận ... nhưng em, ... em sẽ can đảm ... chị biết, nhưng chị cũng biết, rồi đây cũng nhiều đêm, em sẽ khóc thương em, ngay bên cạnh người tình ...

Chị Tuyên Hảo quá yếm thế. Thúy nghĩ vậy rồi Thúy xuống chuyến tầu nên thơ quen thuộc đi Vịnh Hạ Long . Trời đầu thu đã về chiều ... thành phố xa dần ... Thúy thấy mình cũng như con tầu dần xa quãng đời vui chơi quen thuộc . Guồng đạp nước cuối tầu vẫn vô tình đạp nước . Những chùm giọt nước bọt sủi trắng óng ánh dưới nắng chiều thi nhau rạt rào đùa nghịch cùng đoàn hải âu . Ðoàn chim, cánh trắng phau vẽ những vệt dài trên trời hồng tím, thỉnh thoảng có đôi con sà xuống tận lan can con tầu . Phải chăng bầy chim cũng tiễn đưa Thúy đến nơi hẹn số mệnh đường đời ? Nơi hẹn, tỉnh Hòn Gay danh tiếng . Danh tiếng vì vịnh Hạ Long mà cũng danh tiếng trong giới thanh niên thời ấy vì đã có những dấu hiệu sửa soạn đấu tranh cho đất nước . Trường chờ Thúy trên bến . Từ xa đã nhìn thấy chàng, Thúy bỗng hồi hộp đập mạnh con tim, tràn ngập thương yêu . Trường cầm tay giữ Thúy qua cầu bến. Thúy không rút tay về ... lần đầu tiên không rút tay về . Tuy nhiên, thiên tính chống đỡ của con thú hoang thức giấc, Thúy sẵn sàng sửa tội ! Tới khách sạn, theo Trường lên gác . Cuối hành lang, Trường mở cửa phòng, trao chìa khóa :

- Ðây là phòng Thúy còn phòng của Trường đối diện bên kia hành lang ...

Thúy, Thúy cô giáo, thầm cho chàng một điểm tốt trong danh bạ học trò !

Bữa cơm tối trong khách sạn, theo phong tục tây phương, dưới ánh nến thân mật cho đôi tình nhân, nhưng chàng thì trịnh trọng xã giao làm Thúy vừa vui lòng vừa lo ngại . Vui lòng vì anh chàng đã lây bệnh Thúy trong cách cư xử tiếp tân, nhưng lo ngại vì chàng ''kẻ sĩ'' nghèo nàn này làm sao đương đầu với khoản chi tiêu bất thường này ... Quen đề phòng thường lệ, Thúy cũng mang theo tài chính nhưng Thúy vui chơi để mặc, cho chàng ít ra cũng có một cuộc ''hy sinh '' trên một đường tình nào trong cuộc đời của chàng .

Bốn giờ sáng, tiếng gõ cửa phòng . Trường đúng hẹn đánh thức, nhưng sự thực, Thúy thao thức thâu đêm, như người máy, theo Trường ra bến lên thuyền đã thuê sẵn . Quả là anh chàng chu đáo . Thuyền thuê, kiểu còn hiếm thời đó, Trường y phục thể thao, lên buồm ra khơi ... Ðược nghe chàng thuộc hạng bơi lội giỏi, đã có một thời, trong khi chờ kết quả mấy kỳ thi, làm huấn luyện viên ở một hồ bơi nổi tiếng, Thúy theo chàng ra khơi với áo dài mầu mạ non , quần trắng, y phục thành thị, thực không hợp, nhưng Thúy đã trót, cũng liều xem sao, đôi mắt không rời hai cái phao cứu vớt treo gần ghế ngồi . Nửa giờ sau, yên tâm, nhìn phong cảnh thì Trường hạ buồm, để con thuyền bềnh bồng theo sóng gợn, giữa mấy hòn đảo quen thuộc mà Thúy đã được dịp đến thăm, trước khi Trường về tỉnh nhỏ này .

Chuyện gì đã sẩy ra trên con thuyền ? Thúy xin nhường mấy câu thơ trong truyện Hàn Môn Tình Sử mà Trường cùng Thúy chung viết . Ðã nhiều lần trách Trường, trách móc đã quá tự do viết mấy câu thơ trong bản in đầu tiên trên báo đầu năm 95 ... mà Thúy chả kịp kiểm duyệt . Nay Thúy đã sửa lại . Ðào Nương và Phan Sinh là hai nhân vật chính trong Hàn Môn Tình Sử, thuộc tập Thương Giang Diễm Sử, con của hai gia đỉnh đối nghịch hằn thù chẳng rõ duyên do từ bao thế hệ . Thương yêu nhau , hai người , sau bao nhiêu chuyện lôi thôi, phải bỏ trốn đi biển cả ... Câu chuyện về thế kỷ 18 này được kể bằng gần 900 câu thơ đại chúng, mà sau đây là mấy dòng về khi đôi bên sa ngã tình trường . Lẽ dĩ nhiên, chuyện của Thúy và Trường chẳng còn tầm mức quan trọng phong tục tập quán ngày nay (2001), nhưng vào thể kỷ gọi là xa xưa ấy, kể cả đến thập niên 40 , thời điểm của chuyện Thúy-Trường, việc tự do luyến ái ngoài hôn phối dù tự ý hay nạn nhân cũng thế thôi, vẫn đem lại cho đôi nhân vật một gánh nặng trong lương tâm suốt cuộc đời ... Trích truyện thơ đại chúng, thể lục bát :

................
Thuyền riêng một thiếp một chàng
Mênh mông biển nước, tình càng men say .
Phan Sinh bỗng nói hôm nay,
Ðẹp trời, đẹp nước, đẹp mây, đẹp nàng .
Từ nay lá ngọc cành vàng,
thôi thì trọn kiếp, để chàng tưới vun .
Dù sau tuổi tác mỏi mòn,
Cũng đành nàng chịu cho tròn kiếp yêu .
Ðào Nương tấc dạ xiêu xiêu,
Nhìn chàng nàng gửi đôi điều yêu thương .
Hạ buồm thuyền giữa đại dương
Quỳ thề : - Trời Biển soi đường hai con,
Từ nay, duyên nợ vuông tròn
Dù khi trăm tuổi vẫn còn thương nhau.
Thoắt thôi, nàng mới ngả đầu
Bên vai quân tử, người đâu dịu hiền.
Phan Sinh sung sướng man miên,
Ôm ghì người đẹp, con thuyền chơi vơi.
Hương thơm trinh nữ lên khơi,
Mạn thuyền sóng vỗ, mây trời đong đưa .
Ðào Nương lồng ngực trống đưa,
Ðôi môi thẫm ướt, mắt vừa lim dim.
Chơi vơi nàng tưởng đắm chìm
Phan Sinh run rẩy kiếm tìm Xóm Ðông.
Ðào Nương chống đỡ Xóm Ðông,
Xóm Ðoài chàng kiếm, Xóm Ðông chịu hàng.
Sóng tình cồn đổ hoang mang
Con thuyền không lái, chàng nàng theo mây.
Tỉnh ra nước mắt vơi đầy,
Vì sao đôi trẻ từ nay, tội cùng.
Trời đà sáng tỏ phương đông
Má đào quên thắm, tấc lòng chẳng nguôi !
Từ này đành thuận ý trời
....................

Ý trời hay ý mình ? Bỗng nhận thấy việc sa ngã quá dễ dàng . Tưởng mình khôn ngoan chống đỡ trước bao trông gai đường đời, nhưng phận gái là Thúy, những phút yếu mềm là thiên tính cho nên khó tránh . Nghĩ vậy để đổ trách nhiệm cho Trường ? Con thú hoang là Thúy này không thèm và không đời nào đổ trách nhiệm cho ai . Thầm khóc thương thân đã vừa mất quãng đời thiếu nữ trong trắng vui chơi rồi bây giờ thì đi vào đời thiếu phụ, không hôn phối tục lệ thông thường, mà hệ quả chưa lường đo ...



Khi thuyền cập bến, Thúy lên bờ, vội vã đường về khách sạn, may sao, không đầy trăm thước, Thúy ngượng ngùng cố giấu những nhầu nát của xiêm y, tránh những khoé mắt tưởng như tò mò soi bói, những ánh nhìn tưởng là đã tỏ tường nội vụ ...

Hoang mang, Thúy thay vội y trang, thu xếp xuống chuyến tầu vừa cập bến . Tình trạng bất ngờ cho Trường . Chàng chạy theo Thúy , lúng túng xin lỗi :

- Xin lỗi, muôn vàn xin lỗi Thúy, Trường hoàn toàn nhận lỗi đã lợi dụng phút yếu mềm của Thúy . Thúy thương của Trường, Trường xin hứa, không bao giờ trốn tránh trách nhiệm đâu , nếu có chuyện gì ...

Thúy mắc bệnh hay phân tích các lời nói . Bệnh ấy làm Thúy quên hẳn chuyện '' đổi đời '' vứa qua, và Thúy giận anh chàng : Trường chỉ nói thương mà chẳng nói yêu . Trường lại '' lên mặt '' trượng phu quân tử, tuyên bố đoái hoài đến Thúy ... mà đoái hoài chỉ khi nào có '' chuyện gì '' ! Cho là anh chàng thắng trận, đang nghĩ thầm : em ơi, còn đâu phẩm giá để làm cao ? Con thú hoang đầy tự ái không thèm trả lời, bước nhanh lên tầu . Ðã xa xa cái bến đường đời đầy tội lỗi ấy, vẫn thấy Trường như pho tượng tần ngần trông theo ...
Mủi lòng thương bạn , Thúy bỗng hối hận thấy mình quá phức tạp cho nên không nhìn thấy chàng chẳng biết thớ lợ đắn đo, mà chỉ là một chàng trai giản dị bình thường.

Hối hận nhưng tự ái cương quyết chờ chàng Tiết Ðinh Sơn, nhất bộ nhất bái, đến tìm cô Phàn Lê Hoa, như trong truyện Tầu , cho thân mẫu, Thúy đọc ngày xưa .[/b]

[nmchau]

Cầm bằng theo gió đưa đi ...


Từ ngày về tỉnh lỵ, trên đường đi đến trường, trong lớp học, vết thương tình canh cánh bên lòng thầm kín, Thúy đi vào lo âu, hết lo âu thì vào liều lĩnh, thôi thì cầm bằng theo gió đưa đi ! Nhất định không gặp , dù Trường mấy thơ xin hẹn .

Hơn tháng trời đã qua, lúc nhanh khi chậm tùy theo lo âu hay liều lĩnh . Nhưng mối lo âu được báo hiệu thành sự thực . Chẳng viết gì hơn là luôn luôn nhìn dung nhan mình trên tấm gương cuối phòng, mặt võ mình gầy sao mà chóng đến . Thúy không muốn chị Hảo cho Trường biết tin, nhưng chị cứ đến thăm Trường . Ðược tin, Trường tái mặt, xin nghỉ về nhà xin cha mẹ nhờ người mai lên Phủ Lạng . Thân phụ chàng bằng lòng ngay, nhưng thân mẫu vẫn chưa ra khỏi chiến tranh ruồng bỏ . Trái lại biết được yếu điểm của người đã cả gan '' quyến dụ '' con mình, bà bình tĩnh hoãn trì, không nói có mà cũng chẳng bảo không . Ðược tin qua chị Hảo, Thúy càng giận, quyết định đứng mũi chịu sào . Thúy sẽ đẻ con, Thúy sẽ nuôi con một mình, bất chấp dị nghị của người đờI . Thúy sẽ vẫn dạy học, nếu trường ta không nhận nữa, Thúy sẽ xin đổi thẳng sang trường Pháp ... Cả thành phố đã biết tin Thúy sa ngã, nhưng Thúy hiên ngang đi qua hàng phố như thường lệ ...

Về nhà, gặp mẹ cha, ngập ngừng thú tội . Trong phòng, riêng hai mẹ con, mẹ ngồi ghế bành . Ngồi trên chiếc gối đặt dưới chân mẹ, run run cầm đôi tay mẹ, Thúy đột ngột can đảm :

- Má ơi, con có mang hai tháng ! Mẹ giật mình rút tay về, đứng phắt lên, nhìn Thúy . Thúy tiếp :

- Con nói thực, không đùa nghịch như lâần nào đâu !

Mẹ bật khóc, ôm Thúy vào lòng . Thúy cũng khóc ướt đầm ngực mẹ . Tình thương của mẹ thực vô biên . Khi ấy mẹ còn hai năm nữa mới đến tuổi bốn mươi . Mẹ vừa sinh em gái út của Thúy được hơn một năm thô i. Mẹ sinh Thúy năm 17 ! Mẹ suy nghĩ rồi trấn an :

- thôi được, mẹ sẽ lựa lời nói với bố ... và mẹ sẽ thu xếp đối với bà con họ hàng . Mẹ thương con không được thơ mộng về nhà chồng như mẹ ( xin đọc Câu chuyện Gót Sen 1997, của TN) . Cuối cùng, mẹ hỏi :

- Với ai thế con ? Khi Thúy nói tên Trường, mẹ tiếp :

- Thôi được, bố con cũng thương thằng bé ấy ... nhưng mẹ sẽ bảo bố xuống mắng nó, mang tiếng hiền như bụt mà dám gây chuyện tầy đình, hỏi xem nó định sao ?

Thúy vội vàng cản mẹ , Thúy nói lỗi Thúy nhiều hơn ... Mẹ lặng thinh, mở tủ chỉ mấy ngăn quần áo, chăn nhiễu lụa hồng và mấy rương da mầu bồ quân láng bóng cuối phòng, nói là những thứ dành cho Thúy khi về nhà chồng, nay bà cho là thành vô dụng. Thúy còn cãi bướng : chẳng vô dụng đâu, nếu mẹ cho thì Thúy mang đi, sau này cho con của Thúy ... Thấy Thúy vẫn ngang ngạnh như xưa, mẹ lại khóc.

Thúy hối hận xin lỗi, vừa lúc bố vào phòng . Mẹ kể sự tình, hỏi bố phương kế đối phó, bố bình tĩnh chỉ Thúy:

-Tôi biết mà, mọi chuyện do con này nó gây ra, thằng bé ấy không biết gì đâu ! Không sao, nếu hai đứa chúng nó thực sự yêu nhau, thì tôi cho phép thằng bé ấy về nhà mình, cũng coi nó như con trai của chúng ta . Bất chấp mọi chuyện . Nhà trai không cưới xin thì mất con trai ! Cái con bé tai ngược này khôn ngoan lắm, nó không để ai hại được nó đâu !

Thấy phản ứng của bố, Thúy không cãi . Vả lại Thúy cũng hơi nhận thế, nên Thúy đỏ mặt ngồi yên .



Con đường điều chỉnh ...



Về tỉnh Quảng được vài ngày, một chiều, Trường gõ cửa . Chị Tuyên Hảo mở , Trường chào chị rồi vào thẳng , vẻ mạnh dạn, anh hùng khác thường . Thúy thấy chàng , che dấu mủi lòng thương yêu, nhưng tỏ ra cương quyết , coi như chuyện đã xong từ lâu . Trường thấy thế ngập ngừng :

- Trường được phép Bá rồi (Trường gọi thân sinh Thúy như Thúy) , từ nay Trường trông nom Thúy !

Trường lăng xăng trông nom Thúy như trông nom một bệnh nhân, kính nhi viễn chi ! Thúy vừa ngả yêu, vừa cười thầm thương mến anh chàng gàn dở, bụt hiền ! Chị Tuyên Hảo không giấu vẻ hài lòng, kín đáo rút lui, sau khi cho bữa cơm chiều đặc biệt. Còn lại hai người trong phòng, Thúy giục Trường ra về . Ngập ngừng bước tới cửa, Trường quay lại . Thúy thua trận, hàng phục, dang đôi tay, Trường chạy lại ôm chầm, cả hai cùng khóc, không biết khóc vì hạnh phúc hay vì lo sợ còn nhiều trông gai thử thách . Ðêm ấy Trường và Thúy bước vào con đường điều chỉnh, ... điều chỉnh riêng cho lứa đôi Thúy Trường. Cuối tháng giêng 1941... bao nhiêu sự kiện đã sẩy ra trên thế giới, và ở chính nước nhà, Thúy để mặc chuyện đời, bằng lòng chấp nhận tình trạng lứa đôi của hai người . Nhưng Trường gửi về nhà Trường gọi là tối hậu thư dọa nếu không chấp nhận Thúy thì Trường về hẳn nhà Thúy . Không ngờ chỉ hai tuần sau, nhà Trường lên đón dâu . Sau việc lễ gia tiên, bữa tiệc cưới, đàng hoàng trịnh trọng, như thói quen tiếp tân nhà Thúy, cô dâu Thúy, áo dài Việt Nam mầu hồng ngự điểm tuyết trắng, vấn khăn cùng mầu xuống cầu thang, khăn san dài trắng tuyết che bụng hơi tròn, mà Thúy hiên ngang bất chấp mọi người, bất chấp nụ cười của ai, trong đoàn đón dâu, Thúy theo Trường và gia đình Trường ra chuỗi xe hơi định mệnh .

Nhà Thúy quên mời hộ lại ... thân sinh Thúy hiên ngang, cố quên chăng ?Thúy không biết mà Thúy cũng chẳng cần ! Tuy vậy, hai tháng sau, Trường lên Toà Án xin ghi giá thú quá hạn . Chánh Án N.K.Loan, tiến sĩ luật du học từ Pháp về, đăng đường oai vệ, lịch sự phương tây, nhìn Thúy ... Thúy trả lại nụ cười kiêu hãnh . Nhưng Thúy rất bằng lòng, nghĩ rằng con Thúy ra đời thì bố mẹ đã có giấy tờ điều chỉnh xong xuôi ... như mọi người . Thúy hàng phục phong tục người đời . Con thú hoang Phương Thúy thua trận nhưng chẳng mảy may hối hận vì đã muốn gây cuộc cách mạng cho là tân sinh !



Những năm khó khăn chién tranh thế giới ...và chiến tranh gia đình


Những năm 41 đến 45 là những năm cực kỳ khó khăn vì chiến tranh thế giới . Chỉ có thời gian ngắn ngủi mấy năm ấy, bao nhiêu đổi thay trong đãt nước và trong cuộc đời mình ... Thúy sinh ba con gái, bận bịu gia đình chẳng còn dịp nào gặp lại người bác mến thương ... Thúy chả còn thì giờ nghĩ đến ai . Thúy đã dại dột nhắm mắt đi vào yêu thương ... đến nỗi dù sinh đẻ khó khăn, Thúy cũng cố con trai để mẹ chồng không còn cớ ruồng bỏ, nhưng số Thúy không có con trai, số Thúy hay số Trường ? chỉ biết lần thứ ba vẫn sinh con gái là Thúy hàng phục không ''tiếp tục đấu tranh'' . Thúy đã thất bại trong đường hạnh phúc với đại gia đình Trường . Những chiến trận tâm lý của nhà chồng đã ảnh hưởng không ít tới những bào thai trong bụng Thúy ... Thì ra Thúy là cô gái vô tình chìm đắm giáo dục phương Tây , đi theo tự do yêu thương mà lại rơi vào một gia đình cổ phong quá thuần túy ! như tiên đoán của bà bác vô tình gặp gỡ trên chuyến phà sang ngang ấy . Ba lần sinh, ba lần lên bàn giải phẫu chỉ khoảng bốn năm, Thúy cảm nhận tinh thần và thể chất mỏi mệt . Bố mắng Thúy hôm nào : con bé khôn ngoan lắm ... nghĩ lại Thúy không khôn ngoan, không ích kỷ . Trái lại sẵn sàng yêu thương đón nhận, nhưng gia đình Trường vẫn ở trong không khí bỏ ruồng cho nên Thúy nhiều khi chỉ còn thiên năng tự vệ mà thôi . Nhất là từ khi con gái thứ hai, bé Phương Mai, chưa đầy tuổi tôi, thiếu thuốc vì bọn đầu cơ, bỏ hẳn ra đi phương trời nào tốt đẹp hơn chăng ?, lại thêm vì sinh đẻ, Thúy phải bỏ hai lớp dạy tư trẻ con Pháp nên kinh tế gia đình sút kém trông thấy . Thúy đau lòng nhìn lên cao; trách móc trời quá vô tình, Thúy càng đi vào tự vệ đề phòng . Lại thêm đúng ngày Phương Mai bỏ đi, Thúy đang khóc hận thì được điện tín báo em trai của Trường mới 18 ,từ trần trên đường đi chiến khu Việt Bắc, Thúy trở về thường tình nhi nữ, mất hết hiên ngang rồi đi vào dị đoan vô lý ....

Thế rồi, cuối cùng , 19.12.46, khói lửa lan tràn đãt nước, con bé khôn ngoan gửi con cái cho bố mẹ Thúy, cùng Trường lên đường kháng chiến .



Trên đường di tản...



Trên đường bổn phận, rẽ qua nhà Bác . Tới nơi , tần ngần nhìn phong cảnh đau thương ... Căn nhà lạ lùng, thơ mộng của bác ở giữa cánh đòng bao la bát ngát, như một hòn đảo nhỏ cứu vớt giữa hoang vu ấy đã bị đốt thành đống tro tàn ... Một buồn tiếc nặng nề theo Thúy trên đường tiếp tục . Thúy không còn sức đeo chiếc ba lô, đặt xuống bên đường . Thúy bỗng hỏi Trường:

- Thúy là gái Việt tòng chinh giữ nước hay Thúy vẫn là cô gái ngoại lai ?

Trường không trả lời, bỗng nhiên vội vàng kéo Thúy xuống bụi rãnh sâu bên đường, Trường ôm chặt Thúy , như chiếc mộc mong manh che chở người tình, vừa lúc một chiếc máy bay của địch rà xuống gần mặt đất xả một tràng liên thanh, tiếng nổ, cát bụi và mùi thuốc súng bay lên cao, che lấp trời xanh, che lấp cả thời gian và không gian . Thời gian và không gian ? Hai ý niệm này chẳng còn giá trị đối với Thúy đang theo Trường dấn thân bước vào tao loạn, tao loạn chính trị và tao loạn chiến tranh .



Gần hai ngày hành trình qua đồi núi, rừng xanh, đêm ấy trên cồn cát, cạnh rặng thông già, đang sửa soạn qua sông thăm nhà, thăm hai con nhỏ, trước khi lên đường chiến đấu, thì khói lửa bỗng nổi bùng bên Phủ Lạng . Khói lửa càng lên cao, bãi cát bật sáng rực, dòng sông càng thêm đục ngầu . Không còn thuyền sang ngang, đang tính kế, thì một đoàn thuyền đổ bộ đám người bỏ tỉnh di tản phương hướng bất định gọi chung là hậu phương . Trong đám tị nạn đó, trời thương, được gặp bố mẹ , đàn em và hai con gái . Bố nói cả tỉnh đang bị hỏa tai tiêu thổ ... ngôi nhà yêu thương vừa tan theo mây khói . Thế là Trường và Thúy cùng gia đình đẩy chiếc xe bò chất đầy chăn chiếu áo quần chạy vội, lên đường di tản .



Hồ thu bão nổi ?


1946 đến 1949 là những năm hiên ngang, giản dị, sau khi thu xếp gia đình và hai con nhỏ ở nơi gọi là an toàn, Thúy theo Trường làm bổn phận con dân . Ý niệm đấu tranh thực là giản dị như luôn thầm nghĩ, Thúy là con gái Việt, con dân đất Việt, việc đấu tranh cho độc lập của xử sở là bổn phận.

Nếu viết lại những gì đã chứng kiến, đã trải qua, thì phải thêm nhiều trang nữa ... nhưng chẳng nhắc lại nơi đây . Chỉ tiếc bao nhiêu thử thách hiểm nguy đến từ mọi mặt, bản năng tồn sinh thức giấc, quật cường .



Họa vô đơn chí ?


Nhắc lại : bao nhiêu thử thách bạo tàn, theo đà lịch sử cứ theo nhau đến bên Trường –Thúy . Viết tới dòng này, Thúy khóc thương mẹ là người hy sinh nhiều nhất cho gia đình, cho con, cho cháu ... trong những bước gian nan thử thách ấy . Thế mà rồi trước khi mẹ qua đời ở quốc nội,Thúy cũng chẳng được gặp lần nào .

Ðúng thế, trước những bạo tàn ngu xuẩn, ai không tìm lối thoát ? Lối thoát ? Lối thoát tư tưởng ?, lối thoát tinh thần ? hay lối thoát bản thân ? Thúy và Trường, cả hai không ngần ngừ, chọn lọc giữa cái trung trinh giáo điều Tống nho xa xưa và cái bổn phận sống còn dể bảo vệ hai đứa con và hai em gái , hai em này, một của Trường và môt của Thúy, cũng đều còn thơ dại ...

Thế rồi , cuộc ''vạn lý trường chinh'' để ra khỏi hang hùm, trải dài gần bốn trăm cây số quanh co đồi núi rừng sâu ; qua suối qua đèo của đoàn gia đình , hai con nhỏ trong quang gánh, đêm đêm, ngừng lại miếu hoang quán vắng, đáng lẽ thành công, đường đi khu tư đã quyết định . Tới nơi mới sẽ tiếp tục làm bổn phận con dân . Nhưng sáng ấy bị vây bắt giữa đường . Trung úy địch chỉ huy đội quân, dáng dấp học thức, thấy đoàn người nhiều con nít, bắt hết lên xe hơi nhà binh, chở thẳng về Hanoi . Yên trí bị giam giữ, nhưng bất ngờ đoàn xe nhà binh, ngừng bên bờ hồ Hoàn Kiếm, trung úy lịch sự mời mọi người xuống :

- quý vị tự do về nhà !

Nói xong trung úy ra lệnh đoàn xe đi thẳng, sau khi phát bánh mì và mấy hộp cá mòi . Thật là trường hợp đặc biệt bất ngờ . Về nhà ? về nhà … Nhà nào ? Trường và Thúy không có nhà ở Hano i. Ðang suy tính thì có tiếng máy bay . Phản ứng thói quen, Thúy dẫn đoàn trẻ nấp dưới lùm cây . Sau mới ngượng ngùng nghĩ ra mình đang giữa nội thành có cơ quan hành chính việt nhưng quân binh pháp chiếm đóng, hậu phương bỗng nhiên coi như xa tắp mù khơi .

Thiên hạ nội thành quen thuộc quang cảnh tị nạn hồi cư không ai để ý . Bầu đoàn kéo nhau trên hè phố, đến tá túc đêm ấy ở nhà một người họ xa . Cuộc tiếp đãi không mấy đậm đà của nữ chủ nhân Thúy không lưu ý . Sáng sau, từ sớm tinh sương, Trường đi quan sát dân tình, rồi ngay buổi chiều ấy, bầu đoàn lữ thứ, thúng mủng quang gánh, đến căn nhà mới thuê . Lão trượng chủ nhà rời bàn đèn thuốc phiện, đón tiếp nồng hậu, cho mượn đồ đạc tối thiểu cần dùng, đã để sẵn trong căn phòng cho mướn gác sân .



Cuộc đổi đời xẩy ra thực nhanh chóng, bất ngờ, như giấc chiêm bao rồi đến quãng đời bần bịu tâm tư, vừa tiếc hận, vừa ngập ngừng lựa chọn đường đi, trong khi phải thường nhật tranh thủ mưu sinh, quãng đời thúc đẩy ấy thực quá bay nhanh, dù bao nhiêu đổi thay tâm thức, và dù bao nhiêu sự kiện lịch sử nối tiếp ngoài đờI .

Không quên được những năm an bình giả tạo, rồi theo đà số mệnh, từ bắc vào nam, rồi mở trường dạy học, rồi du học Pháp quốc, rồi gần nửa thế kỷ chẳng trở lại cố hương ...(coi Một ngày không bình thường TN 1998) .

Rồi thì dưới phương trời ly hương, sống trong một xã hội tương đối an ninh, công bằng, nhân quyền và nhân ái, lại đụng độ với mưu sinh thường nhật, Trường và Thúy bị lôi cuốn theo lề sống, theo tập quán phương tây, cuộc đời riêng cũng chìm đắm trong thói quen, không còn thời khắc để nghĩ đến yêu đương và trở về nội tâm thầm kín.



Ðúng thế, Trường và Thúy ai nấy đã quên hẳn mình trong cuộc sống hàng ngày. Chương trình, mọi dự định tương lai đều chìm đắm trong lãng quên ...

Nhưng phải chăng cũng có lúc phải tính sổ cuộc đời, trong bảng kết toán những hành động, những đối phó, trong những đoạn thời gian qua , từ ngày thơ ấu đến nay tóc trắng tuyết pha, trời thương ban cho một niềm hãnh diện : Ðôi lứa Thúy Trường không thuộc hạng anh hùng xuất chúng dầy nặng vinh quang, nhưng biết bao lương tâm bão tố, gây ra bởi những hành động ác hung của tín cuồng chính trị, phi lý hay chính lý cũng thế thôi ... mà Thúy Trường chỉ là những nhân chứng thông thường không tên tuổi của lịch sử, nhưng lương tâm yên tĩnh, đẹp trời , vì suốt đời trên đường thiện lương rất xa, thực xa những con đường ác nghiệt bạo tàn, b ã o tố . Giả thử ? Thỉnh thoảng nghĩ đến hai từ ''giả thử '' đôi khi cũng tiếc hận cho là mình đã lầm đường mọi mặt ? Nghĩ thế thôi, nghĩ thế theo như cái gàn dở thông thường của con người ...



Bởi vì phải chăng yêu thương, yêu thương tự do thì bao giờ cũng lầm đường ? như người xưa thường nói ? Bởi vì : Giả thử... giả thử ? nếu chuyện gì cũng theo giả thử thì chúng ta đã chẳng lìa xa đất nước và chúng ta cũng không quên hẳn thời gian và không gian trong sinh sống hàng ngày.

Giả thử trong bước đầu của đường tình, Thúy và Trường khi ấy đã trưởng thành, đã kinh nghiệm cuộc đời thì, chắc chắn, "hai đứa" đã không liều thân cùng đường chung lối, để những người thân được mãn nguyện vui lòng . Tại sao đôi trẻ cứ mải mê như đôi chim non cứ chìm đắm trong yêu thương, riêng dựng xây tổ ấm ...? Trắc trở bước đầu chỉ vì tại sao đã không tuân phục các người thân, xây dựng hạnh phúc theo mẫu mực ngàn xưa ? Tỉnh ra thế là hơn sáu mươi năm yêu đương thắm thiết ... liền cánh chung bay ... thế mà, nghĩ lại , vẫn còn tủi thân trong tuổi này, trách trời sao đã bắt trải qua những phút khó khăn trong bước đầu tình ái ?

Ðệ tam thiên kỷ đã mở đầu được mấy tháng rồi . Ý niệm thời gian và không gian trở lại từ lâu rồI ... Thời gian đã thực xa thanh thiếu, và không gian cũng không kém, luôn nhắc nhở cố hương vẫn đợi ngày về .

* * *

Ðường chiều sao mắt em sầu ?
Viết cho người hay tủi thân tuổi hạc
Sao mắt em yêu cứ đượm sầu,
Sao mi ươm lệ chẳng vì đâu?
Ðường chiều dù nét thời gian ấy,
Vương vấn tình anh vẫn buổi đầu .
Nhạc điệu yêu đương còn bay bổng,
Cung đàn thương mến vẫn thâm sâu .
Thôi thì cứ khóc cho lòng vợi,
Thầm kín thương thương, mặn giọt châu ...

TRÚC VIÊN LANG

06-10-02



Chung Thủy ?


Hôm nay, tâm tư gội sạch bụi trần, thư thái rời văn phòng, Thúy xuống sân .

Hửng hồng nắng sớm trong vườn .

Sương đêm từng giọt óng ánh kim cương trên mấy cánh hoa mới trổ ... còn cây anh đào vui vẻ khoe cành nặng chĩu tuyết hoa và đàn chim non sà xuống bể nước ríu rít đùa cợt lũ cá vàng, trong khi ở hiên nhà cô chắt tên Lưu Ly , ba tuổi tròn, và bé chắt Emma còn nằm trong nôi, cộng sinh Việt Pháp, đang cùng đàn chim non, thi đua thỏ thẻ oanh vàng ...

Thì ra hơn sáu mươi năm yêu đương thắm thiết tới giờ, với lề sống tự nhiên của đôi chim chung thủy, Trường-Thúy vẫn là đôi tình nhân thủa ấy . Chợt nghĩ đến bà bác ngày xưa và lời khuyên của bà, Thúy hỏi Trường :

- Chúng ta cùng đường chung lối thế là hơn sáu mươi năm ... chúng ta đã trải qua bao phong ba bão táp, hỏi Trường nhé : Chúng ta thực sự yêu nhau không ?

Hoà Trường, anh chàng lừng khừng muôn thủa, tủm tỉm, :

- Thúy ơi, thực sự thì Trường cũng không biết ! -

Tiêu Nương
Octobre 2002



----------------

Cước chú : Tỉnh QuảngYên gần vịnh HạLong, nay thuộc Quảng Ninh . đệ nhị thế chiến 1939-1945

Tráp khảm đời Trần : nhắc lại một sự kiện lịch sử . Sau khi chiến thắng Nguyên Mông , nhà Trần tuyên bố giải hoà dân tộc, cho công khai đốt hết những tang chứng nhiều người Việt đã liên lạc với Nguyên Mông, đựng trong tráp khảm ... tha thứ hết các lỗi lầm ... cũng vì thế cho nên nước ta mới có một thời kỳ ''văn minh dân chủ'' có hội nghị Diên Hồng ...